باسمه تعالی

مهم ترین حادثه هفته گذشته مراسم سالگرد عاشورا بود. مراسمی که دهها میلیون نفر از مسلمانان جهان در آن شرکت میکنند و تقریبا در تمام کشورهای جهان این مراسم برگزار میشود. بنابراین حادثه ای جهانی و عزاداری بین المللی است. اما هیچ یک از خبرگزاری های غربی و اکثر دیگر خبرگزاری های مطرح دنیا یا اصلا هیچ خبری از آن منتشر نکردند، یا خبرهای منفی و تخریبی که موجب تحقیر مسلمین شود مخابره کردند و یا حداکثر گذری کوتاه داشتند. بهرحال در جوامع غربی خبر این حادثه هیچ انعکاسی نداشت. به جای آن تمام توجه جوامع غربی به رقابتی در برزیل برای انتخاب زیباترین پایین تنه جهان معطوف شده بود که درست همزمان با عاشورا برگزار میشد. ظاهرا برنده شدن در این رقابت آنقدر برای بعضی شرکت کنندگان مهم بوده که حاضر شده بودند با عمل جراحی و دستکاری در لگن خاصره به فرم مطلوب برسند. لذا طبیعی بودن فرم بدن شرکت کنندگان باید با عکس برداری XRay به تایید پزشکان و البته میلیونها نفری که در سراسر عالم اخبار مربوط به این رقابت را دنبال میکردند، میرسید.

باسمه تعالی

چند وقت پیش ویدیو کلیپی دیدم که در آن مردی را برای عمل جراحی بیهوش کرده بودند. این مرد پس از بهوش آمدن کمی طول کشیده بود تا حافظه اش را کامل بازیابی کند و همسرش را که به دیدارش آمده بود، نمیشناخت. مرد که در کمال بهت و حیرت محو تماشای همسر خود شده بود، تعجب خود را از زیبارویی همسر بیان میکرد و از ایشان میپرسید که چه شده که چنان حوریی به دیدار کسی مثل او آمده. همسرش با تعجب به او میگفت که من همسر تو هستم، ولی مرد باور نمیکرد و با ناباوری میپرسید مگر میشود چنان زیبارویی را او بوسیده باشد. همسرش میگفت که ما 7 سال است ازدواج کرده ایم. مرد هم انگار که بلیط بخت آزمایی اش برده باشد، دردش یادش رفته بود و از خوشحالی بهت زده شده بود.

باسمه تعالی

فکر نمیکنم کسی با ترمیم های ساده چهره مثل برداشتن یک خال مشکل داشته باشد، اما وقتی به اینجا میرسد که کل ظاهر فرد عوض بشود، مطلب چیز دیگری است. دعوایی که بین یک زن و شوهر چینی در دادگاه مطرح شد، میتواند به روشن کردن موضوع کمک کند:

باسمه تعالی

تیتر نوشته در نظر اول این را به ذهن تداعی میکند که باید مطلبی حاوی موعظه یا شاید حماسی را انتظار داشت. من هم وقتی چند روز پیش ایمیلی با این عنوان از یکی از دوستان دریافت کردم، همین توقع را داشتم. اما درست عکس چیزی بود که انتظار داشتم. یک ویدیو کلیپ با همین نام به این ایمیل ضمیمه شده بود که در آن گروهی دختر و پسر جوان را نشان میداد که در یک پارک مشغول اختلاط بودند و دو پیرمرد در فاصله ای نه چندان دور از آنها نشسته و با نگاهی حسرت آمیز به آنها خیره شده بودند. یکی از آنها از دیگری می پرسید که اگر 30 سال جوان تر شود چه خواهد کرد، و او در ذهن خود جواب میداد که بیشتر بازی و تفریح و بقول معروف عشق و حال خواهد کرد. بعد پیرمرد دیگر چند سیلی آرام به صورتش زد و به او میگفت که بیدار شو. بعد صحنه عوض شد و جوانی را دوستانش از خواب بیدار کردند و انگار که این جوان همه چیز را در خواب دیده بود و خود را در خواب در سنین پیری مشاهده کرده بود. بعد که از خواب بیدار شد، با حرص و ولع تمام مشغول عشق و حال شد.

این موضوع نمونه خوبی از وضعیت آخرالزمانی است که در آن قرار داریم که امر به معروف و نهی از منکر جای خود را به امر به منکر و نهی از معروف میدهند. مخاطب این ویدیو کلیپ جوانان هستند تا به آنها یادآوری کند که تا جوان هستند باید مشغول دنیا باشند تا وقتی که پیر میشوند حسرت فرصت های از دست رفته را نخورند. در این که چقدر این پیام غلط است، حرف بسیار میشود زد و فکر نمی کنم بتوانم حق این مطلب را درست ادا کنم. اما در حد توانم بعضی نکات را به عرض می رسانم:

باسمه تعالی

اخبار تعطیلی موقت بخش هایی از ادارات دولتی آمریکا از اول اکتبر که به دلیل عدم توافق مجلس نمایندگان و کنگره در تصویب بودجه سال مالی جدید، باعث خانه نشینی حدود 800 هزار کارمند شده، را همه شنیده ایم. از طرف دیگر اگر کنگره تا 17 اکتبر با بالا بردن سقف بدهی مجاز دولت موافقت نکند، دولت آمریکا قادر به پرداخت تعهدات خود در سررسید معین نخواهد بود و مجبور است اعلام ورشکستگی کند. تحلیل های زیادی از کارشناسان سیاسی و اقتصادی در این روزها در این باره ارائه میشود. بعضی ها این وقایع را چنین تحلیل میکنند که دولت آمریکا به عنوان یک ابرقدرت در حال افول است که روز به روز گرفتاری های داخلی آن زیادتر شده و بنابراین توان ماجراجویی در صحنه جهانی را از دست میدهد. چنین تحلیل هایی جامع و کامل نیست و در این نوشته سعی دارم در حد توان این مطلب را تشریح کنم:

باسمه تعالی

دوران عجیبی است. از یک طرف هر روز مکاتب شبه عرفانی جدید مثل قارچ میرویند و ادعا میکنند که حرف تازه ای دارند و طرحی نو درانداخته اند، تا مردم را به گرد خود جمع کنند. در حالی که وقتی ادعاهای آنها را بررسی کنیم، درمی یابیم که حرفهای کهنه شده و مندرس شبه ادیان کهن و یا نحله های های فکری منقرض را از زباله دان تاریخ درآورده اند و بزک کرده، به عنوان آخرین دستاوردهای فکری بشر معرفی میکنند. از طرف دیگر شاهدیم که رهبران مذاهب بزرگ که پیروان بیشمار دارند و هزاران سال سابقه، به دست خود تیشه به ریشه مذهب و اعتقادات خود می زنند. اگر دوران اعتقادات مذهبی به سر آمده، پس این همه فرقه های نوظهور چرا خریدار دارد؟

باسمه تعالی

بعضی تحلیلگران چنین برآورد می کنند که با تلاش های دیپلماتیک روسیه و پیشنهاد تحت کنترل سازمان ملل قرار گرفتن سلاح های شیمیایی سوریه، خطر حمله آمریکا رفع شده است و اعتبار این اتفاق را به پوتین داده اند که توانسته اوباما را مجبور به پیروی از خود کند و نقش یک رهبر جهانی را ایفا کند. در نوشته پیش سعی کردم حقایقی درباره روسیه را بیاورم تا راحت تر بتوان نشان داد چرا چنین تحلیل هایی نمیتواند صحیح باشد. اما چه چیزی واقعا در حال اتفاق افتادن است؟

باسمه تعالی

این روزها حرف از روسیه و رئیس جمهور آن زیاد شنیده میشود که خیلی از آنها اغراق آمیز و غلط انداز است. بعضی خبرها چنان خبر حرکت کشتی های جنگی روسیه در مدیترانه را مخابره می کنند که انگار دنیا در آستانه جنگ جهانی بر سر سوریه قرار دارد. بعضی ها هم عقب نشینی موقتی آمریکا را ناشی از تهدید روسیه برآورد میکنند. اما واقعیت چیست؟ آیا واقعا روسیه در حد یک ابرقدرت جهانی است؟

پیدا کردن جواب این مساله کار سختی نیست و کافی است که اخباری که از نحوه اداره کشور روسیه و وضع اجتماعی آن میرسد را مرور کنیم:

باسمه تعالی

امروز که درباره موضوع "هنر نه گفتن" در سایت گوگل جستجو کردم، یافتم که 45000 صفحه با همین عنوان وجود دارند. معادل انگلیسی آن را هم جستجو کردم و دیدم بیش از 660000 صفحه در این مورد میشود یافت. طبیعتا انتظارم این بود که درباره این موضوع چند مقاله جامع و کامل پیدا کنم، ولی هیچ مقاله ای نیافتم که این موضوع را درست بحث کرده باشد. لذا دست به قلم (درست تر بگویم کی بورد) شدم تا در حد توان خود این موضوع را شرح کنم.

البته در این جا منظور از هنر نه گفتن، فقط به سه چیز محدود میشود: اول اینکه چگونه باید پیشنهاداتی که به انسان میشود را بررسی کرد، و دوم اینکه با فرصت هایی که در زندگی برای انسان پیش می آید، چگونه باید برخورد کرد، و سوم اینکه طرز صحیح جواب رد و یا قبول دادن چیست. موارد دیگری هم هست که به این بحث ربط ندارد، مثلا جایی که آدم میخواهد چیزی را انکار کند، ولی آنقدر ناشیانه این کار را انجام میدهد که ناشیگری او موجب مضحکه دیگران میشود. هنر انکار کردن، هرچند قابل آموزش و تمرین است، اما خارج از بحث است،

باسمه تعالی

در حیات وحش رفتار موجودات شکارچی را بر اساس نیازهای تعریف شده شان میشود تحلیل کرد. شکارچی هایی مانند شیر، پلنگ و گرگ هرچند گروهی زندگی می کنند، اما هر کدام آنها مسئول برآوردن نیازهای خود است و اگر در گروه هستند، فقط به این دلیل است که احساس میکنند نیازهای آنها به این روش بهتر تامین میشود. رهبری در اجتماع آنها مانند اجتماع انسان ها قابل تعریف نیست و اگر به دنبال قوی ترین عضو گروه راه می افتند، فقط به این دلیل است که احساس می کنند او توان بیشتری برای شکار دارد و میخواهند اگر چیزی شکار کرد، آنها هم سهمی ببرند.

انتظار اولیه این است در بین جوامعی که توجه به ادیان توحیدی در آنها کمرنگ تر است، رفتار جوامع را با الگوهای طبیعی بهتر بشود تحلیل کرد. هرچند کلیت این مطلب درست است، این الگو در تحلیل انگیزه های انسان ها گویا نیست. آن چیزی که باعث تفاوت حیوانات با انسان میشود این است که حیوانات در تشخیص نیازهای خود درست عمل میکنند و عاملی باعث فریب آنها نمیشود. اما قضیه در مورد انسان فرق دارد. انسان در معرض فریب شیطان و یارانش است و یکی از مهمترین روش های فریب شیطان، گول زدن انسان در تشخیص نیازهای خود و معرفی موارد غیر ضروری به عنوان نیاز است. تمام اعتیادها و عادات غلطی که در بین انسان ها رایج است، در همین مقوله می گنجد.