باسمه تعالی

در مقاله "حرف درست زدن، درست شنیدن حرف" تشریح کرده بودم که آدم ها برای ساده سازی کار تحلیل و تصمیم گیری، مدل هایی را از جهان خارج از ذهن، ایجاد میکنند و یک سری قواعد را بعنوان پیش فرض قرار میدهند. این همان کاری است که در علوم پایه انجام میشود. مثلا مدلی از اتم و مولکول پیشنهاد میشود و براساس آن عملکرد مواد و رفتار آنها تحلیل میشود. افرادی که دستی بر علم ندارند، ممکن است چنین مدل هایی را حقایق مسلم و ثابت شده علمی فرض کنند، در حالی که در گذر زمان تغییر و تحول این مدل ها را شاهد هستیم و در مقاله نیمه عمر دانسته های علم تجربی در این باره بیشتر بحث شده است. چنین مدل هایی ممکن است جوابهایی برای بعضی سئوالها داشته باشند، اما دیر یا زود مواردی پیدا میشود که این مدل ها قادر به تحلیل رفتار آنها نیستند. واضح است که تغییر این مدل های ذهنی مثل تغییر هر عادت دیگری برای آدم ها سخت است و اولین عکس العمل این است که سعی شود بعضی واقعیتهای جهان خارج انکار شود و یا شواهد جوری جمع آوری شود که با مدل های موجود هم خوانی داشته باشد.

این روزها حرفهای زیادی درباره جنگ و درگیری زده میشود و اظهار نظرهای زیادی از صاحبنظران و مقامات بالای لشکری و کشوری شنیده میشود که حاکی از این است که از مدل های متفاوتی برای تحلیل وقایع دنیا استفاده میکنند. بعضی از این مدل ها تا حدودی بر واقعیات خارج از ذهن قابل تطبیق است و بعضی دیگر گویا نیست و براساس فرض های غلط تعریف شده و بنابراین تنها نتیجه های غلط و یا ناقص از آنها میتوان انتظار داشت.

هر چند مواقعی پیش می آید که به دلیل اینکه مخاطبین ظرفیت محدودی دارند، صاحب نظران مسائل را بر اساس مدل های ملموس تر شرح میدهند؛ اما بعضی مواقع هم شاهدیم که صاحب نظران بطور ناخودآگاه بین این مدل ها تردد میکنند و واقف به این نیستند که این مدل ها با هم سازگار نیستند.

ما برای اینکه بتوانیم ارزش هر اظهار نظر را بررسی کنیم، اول باید ببینیم آن اظهار نظر بر اساس چه مدلی بیان شده و پایه و اساس آن چیست. بنابراین لازم دیدم قبل از ورود به بحث در حد توان خود این مدل ها را مرور کنم:

باسمه تعالی

روز به روز اخباری که میشنوم بیشتر رنگ و بوی آخرالزمان و قیام امام مهدی را به خود میگیرد. هر چند هنوز چند شرط هست که باید رخ بدهد تا از نزدیک بودن قیام بشود اطمینان حاصل کرد. اما نکته مهمی که باید در نظر داشت این است که اگر قیام امام مهدی نزدیک نباشد، بعید است که در دوره دیگری چنین قیامی موضوعیتی داشته باشد، چون چیزی از اسلام باقی نخواهد ماند که قیام او بخواهد آنرا تجدید و احیا کند. سردمداران شیطانی نظم نوین جهانی به چیزی کمتر از محو آثار اسلامی و از بین بردن جمعیت انسانی مسلمین و پتانسیل خیزش مجدد آنها در آینده رضایت نخواهند داد و در این باره در نوشته های قبلی بیشتر توضیح داده ام.

سید حسن نصرالله تا کنون سعی داشت خود را به عنوان یک رهبر عربی که از منافع کل اعراب و همه مسلمین و همچنین ملت لبنان دفاع میکند، معرفی کند، بنابراین از معرفی خود به عنوان یک شیعه ابا داشت.

باسمه تعالی

چند روزی است که دولت آمریکا از ترس حملات تروریستی 22 سفارت خود را در کشورهای اسلامی بسته است. ماجرا از آنجا شروع شد که حدود 500 زندانی از زندان ابوغریب در روز 22 جولای فرار کردند که در بین آنها چند نفر از افراد رده بالای القاعده نیز وجود داشتند. روز 27 جولای نیز حدود 1100 نفر از زندانی در اطراف بنغازی لیبی فرار کردند. در روز 31 جولای نیز 250 نفر از زندانیان وابسته به القاعده و طالبان از زندانی در پاکستان فرار داده شدند. فرار تروریست های خطرناک در این چند روزه در 6 کشور دیگر نیز رخ داده است.

قطعا سازماندهی فرار این تعداد زندانی کار ساده ای نیست و امکانات یک سازمان جاسوسی مجهز مانند سیا را میطلبد. از اینکه واقعا زندانیان فرار کرده افراد خطرناکی باشند و قدرت سازماندهی حمله ای بزرگ به آمریکا را داشته باشند، خبری موثق در دست نیست. اما همین مطلب بهانه ای برای این شده که آمریکا و چند کشور غربی دیگر سفارتخانه های خود را تعطیل کنند و به مردم خود درباره سفر به خاورمیانه هشدار بدهند.

باسمه تعالی

شخصا این مطلب را بارها و بارها تجربه کرده ام که پروژه ای را پیش ببرم و پس از آن که ماهها وقت صرف کنم و تمام پس انداز خود و اطرافیان را خرج آن پروژه کنم، دریابم که برای اتمام پروژه و تولید آن و عرضه آن به بازار مصرف به مقدار بیشتری سرمایه احتیاج دارم و وقتی از پیدا کردن کسی که بتواند در آن پروژه سرمایه گذاری کند ناامید شدم، آنگاه آن پروژه را مانند دیگر پروژه ها رها کنم و همه وسایل آن را در انبار بگذارم. اوائل به این دل خوش میکردم که حداقل در این کار کسب تجربه ای کرده ام، اما با گذر زمان متوجه شدم که عمر انسان کوتاه تر از آن است که این همه تجربه به درد او بخورد.

ظاهرا در چنین تجربه ای با افراد زیاد دیگری شریک بوده ام و پیدا کردن راه حلی برای این مسئله، چیزی بوده که فکر اندیشمندان زیادی را به خود مشغول کرده است. راه حلی که در دنیا معمول شده و به خاطر امکانات ارتباطی جدید و علی الخصوص اینترنت، رو به گسترش است روش Crowd-funding است.

باسمه تعالی

زمانی تفکر غالب این بود که برای ارائه تحلیل سیاسی باید به اطلاعات پشت پرده دست داشت و به دلیل اینکه اخباری که در دسترس مردم قرار میگیرد، خوراکی برای افکار عمومی است و پروپاگاندایی است که از طرف دولت های متبوع به خورد مردم داده میشود، نمیشود از آنها نتیجه درستی گرفت. این حرف هیچ وقت درست نبود، و افراد خبره با بررسی اخبار عادی همیشه میتوانستند سره را از ناسره جدا کنند. ولی غلط بودن این باور در دوره اخیر بیش از همیشه آشکار است. دلیل آن هم این است که همه به مبادی خبر از اطراف و اکناف جهان دسترسی دارند و کسانی در ارائه تحلیل سیاسی از بقیه موفق تر هستند که نکات زیر را بهتر از بقیه در نظر داشته باشند:

باسمه تعالی

چند روز پیش بود که خبر مختصری از یک کتاب به نام The Half-life of Facts: Why Everything We Know Has an Expiration Date به قلم Samuel Arbesman خواندم. این کتاب را که حدود یک سال پیش چاپ شده، پیدا کردم و خواندم. ایشان که چند سالی است که موفق به اخذ مدرک دکترای خود شده، درباره تغییر تدریجی آنچه که در علوم تجربی به عنوان حقیقت اثبات شده شناخته میشود، مطالعه کرده و در کتاب خود این پدیده را بررسی کرده است. ادعای کتاب این است که حقایق علمی همانند مواد رادیواکتیو دارای نیمه عمر هستند و پس از گذشت زمان نیمه عمر، نیمی از کل حقایق علمی شناخته شده، منقرض شده و با حقایق جدید جایگزین میشوند. ایشان نقل کرده که دو جراح استرالیایی تحقیق کرده بودند که نیمی از آنچه که در زمینه تخصصی خودشان به عنوان حقیقت مسلم شناخته میشود، پس از 45 سال از اعتبار افتاده و تغییر میکنند. این زمان برای زمینه های علمی دیگر متفاوت است، اما اصل بی اعتبار شدن مستمر دانسته های علمی یک واقعیت است.

باسمه تعالی

در روزهایی که گذشت اخبار مهمی رخ داد که مهم ترین آن کودتا در مصر و برکناری رئیس جمهور مرسی بود. بعضی ها سعی کردند این کودتا را در حد مناقشه بین قطر و عربستان پائین آورند و اخوان المسلمین مصر را که از طرف قطر حمایت مالی میشود، با برکنار شدن امیر قطر در نقطه ضعف و آسیب پذیر بدانند. در نتیجه عربستان که از این فرصت استفاده کرده و با تحریک عوامل خود در ارتش دست به کودتا بزند تا حکومت آینده مصر عملا با منافع و سیاست های عربستان هماهنگ باشد.

اما واقعیت این است که

باسمه تعالی

قصدم از نوشتن این مطلب تشویق به تخلف و دزدی اطلاعات نیست. اما ممکن است موقعیتی پیش آید که بخواهید فایلی را مثلا بوسیله ایمیل ارسال کنید، ولی نگران این باشید که دیگران به محتوای ایمیل شما دسترسی داشته باشند و بتوانند به آن فایل محرمانه دست یابند. یا ممکن است بخواهید مطالب محرمانه ای را در کامپیوتر بگذارید، بدون اینکه حساسیت کسانی را که به آن کامپیوتر دسترسی دارند، را برانگیزید و هرچه جستجو کند، متوجه اینکه شما چیزی را پنهان کرده اید، نشوند. اگر چنین چیزی را تجربه کرده اید، توصیه میکنم بقیه این متن را بخوانید.

باسمه تعالی

در چند هفته اخیر اسم Edward Snowden به خاطر افشاگری های او علیه آژانس NSA (National Security Agency) آمریکا و GCHQ انگلیسی بر سر زبان ها افتاده است و برخی افراد ساده لوح هم او را یک قهرمان آزادی خواهی میدانند. اما ماجرای او مثال کلاسیکی از روش های پوشاندن واقعیت است که بعضی از آنها را در مقاله "تفکر صحیح را تمرین کنیم-بخش دوم" آورده ام.

هرچند آقای Webster Tarpley در مقاله ای در پرس تی وی این ماجرا را به خوبی موشکافی کرده است، اما در رسانه های فارسی تحلیل خوبی از آن ندیدم. لذا تصمیم گرفتم مختصرا آن را بازگو کنم.

باسمه تعالی

با پایان گرفتن شایعه پایان جهان در 21 دسامبر 2012 شاید خیلی ها فکر میکردند که چنین شایعاتی از رونق بیافتد. اما بازار این قبیل شایعات همانند گذشته داغ است. یکی از دلایل اصلی آن هم این است که سرنخ پخش چنین شایعاتی به دولت های بزرگ جهان، سازمان های جاسوسی و به تعبیری مجریان طرح نظم نوین جهانی برمی گردد، و در پخش چنین شایعاتی کاملا روان شناسانه و حرفه ای عمل میشود.

ماجرای شایعات اخیر از آنجا شروع شد که آمریکا و اسرائیل که به ایران تا پایان سال شمسی قبل برای تعیین تکلیف پرونده هسته ای وقت داده بودند، در پایان سال تصمیم گرفتند که تا انتخاب رئیس جمهور بعدی ایران صبر کنند و بنابراین ضرب العجل خود را سه ماه عقب انداختند و اعلام کردند که تا روز 22 ژوئن صبر خواهند کرد. تا اینجای کار نگرانی خاصی وجود نداشت. دلیل آن هم این بود که برای همه روشن شده بود که دلیل اصلی اینکه آمریکا و اسرائیل تهدیدات خود را عملی نمی کنند این است که دریافته اند که چنین جنگی بسیار پر هزینه است و مردم آمریکا از پرداخت هزینه های جنگ های اخیر خسته شده و آمادگی پذیرش جنگ جدیدی را ندارند.

اما این همه ماجرا نبود.