باسمه تعالی

بنای تاریخی دادگاه‌ها بر این بوده که وقتی یک مجرم جنایت هولناکی را انجام بدهد، او را یک انسان مختار و صاحب اراده و نفس فرض کنند و بنابراین مجازاتی درخور برای جنایت او درنظر بگیرند. اما چند سالی است که رسم شده متخصصان علم اعصاب (neuroscience) و ژنتیک رفتاری (behavioral genetic) نتایج آزمایشاتی که روی مجرمین انجام داده‌اند را به دادگاه عرضه میکنند و با بحث درباره اینکه اختلال‌های موجود در ساختار اعصاب و مغز مجرم، عامل اصلی جنایت بوده، مجرم را یک بیمار که باید مداوا شود معرفی میکنند و به این روش مانع مجازات او میشوند.

سایت Wired از یکی از محققین اخلاقیات طبیعی (bioethicist) دانشگاه Duke به نام Nita Farahany چنین نقل کرده که آن‌ها ۱۶۰۰ مورد جرم جنایی تحت بررسی در دادگاه را مطالعه کرده‌اند که در آنها نتایج آزمایش‌های عصب‌شناسی (neurobiological evidence) به دادگاه عرضه شده‌اند، تا دادگاه را متقاعد به تخفیف مجازات کنند. روند عرضه این آزمایش‌ها به دادگاه بین سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲ بیش از دو برابر شده است؛ و به تدریج در محاکمات مربوط به تجاوز و بچه‌دزدی و سرقت هم پای متخصصین عصب‌شناسی به دادگاه باز میشود. این متخصصین چند عکس از مغز مجرم را به هیئت داوری نشان می‌دهند و به نقطه‌ای در آن اشاره کرده، ادعا میکنند که تمام مشکل در این نقطه است. «این نقطه از مغز مجرم با مغز من و شما متفاوت است و همین عامل باعث شده که او جنایت‌کار شود». هیئت داوری و قاضی نیز معمولاً راحت متقاعد می‌شوند که مجرم یک بیمار قابل ترحم و نیاز به مراقبت و درمان است.

باسمه تعالی

به احتمال زیاد داستان Alan Sokal، استاد فیزیک دانشگاه نیویورک را شنیده‌اید؛ که در سال ۱۹۹۶ مقاله ای درباره «ساختارهای ادبی و اجتماعی جاذبه کوانتومی» نوشت و توانست آنرا در یکی از معروفترین مجلات علمی به چاپ برساند. او با نوشتن آن مقاله‌، که سراسر آن جملات بیمعنی و پر از کلمات به ظاهر عالمانه بود، میخواست ثابت کند که کسی به مفاهیم ارائه شده در مقالات توجه نمیکند و اگر ظاهر آن شبه علمی باشد، کافی است. این ماجرا هر از چند گاهی تکرار میشود تا بر این نکته تاکید شود که جوامع علمی از آن ماجرا درس نگرفته‌اند و این معضل قابل اصلاح نیست. آخرین نمونه مقاله‌ای است که در تاریخ ۱۱ می امسال، یعنی ۱۱ روز پیش برای چاپ در یک مجله علمی، در رشته علمی مطالعات جنسیت، پس از بررسی اهل فن، تایید شده بود.

مقاله مذکور تحت عنوان The Conceptual Penis as a Social Construct در مجله‌ای با عنوان Cogent Social Sciences منتشر شد. معنی عنوان مقاله «مفهوم آلت تناسلی مردانه به عنوان یک ساختار اجتماعی» است. Peter Boghossian که استاد فلسفه دانشگاه ایالتی پورتلند است و James Lindsay، که ریاضی‌دان است، قصد داشتند با انتشار این مقاله علاوه بر تاکید بر جفنگ بودن رشته علمی مطالعات جنسیت، هوش و حواس اهل این رشته را آزمایش کنند. شاید یکی از دلایل کار آنها انتشار مقاله‌ای از دانشگاه اورگان در سال پیش باشد که کوه‌های یخی را مفهومی فمینیستی معرفی کرده بود که آب شدن آنها را باید با حقوق زنان ربط داد. این مقاله اصلا شوخی نبود و دانشگاه اورگان با افتخار از آن یاد کرده بود. اما عمق فاجعه‌ای را که در دنیای علم مدرن در حال رخ دادن است را نشان میداد. همین مطالب نویسندگان مقاله فوق‌الذکر را بر آن داشت که اثبات کنند که این مدعیان علم، علاوه بر اینکه از دانش برخوردار نیستند، هوش و حواس آدمهای معمولی را هم ندارند. آنها در مقاله خود عامل تغییرات آب و هوا و گرم شدن کره زمین را مفهوم آلت تناسلی مردانه معرفی کردند. چون به این جمع‌بندی رسیده بودند که اگر مقاله آنها بوی فمینیستی بدهد، از نظر آن جوامع به ظاهر علمی قابل قبول است.

باسمه تعالی

استفاده‌های دارویی از ماری‌جوانا در درمان و تسکین بسیاری از بیماری‌ها، سابقه بسیار طولانی دارد. به همین دلیل شرکتهای دارویی بزرگ و تولیدکنندگان مشروبات الکلی همیشه آنرا به عنوان یک تهدید محسوب کرده‌اند و مراجع قانونی را در غیر قانونی اعلام کردن آن تحت فشار قرار داده‌اند. به حساب آوردن ماری‌جوانا به عنوان یک ماده مخدر، در ردیف تریاک و هروئین و امثالهم، از قدیم هم مورد مناقشه و اعتراض بوده است. ادعاهای زیادی می‌شود مبنی بر اینکه این گیاه مانند دیگر مواد اعتیاد آور نیست و ترک آن شدنی است. البته با ظهور نسل جدید موادمخدر مانند شیشه و کریکودیل، باید اساساً درباره تعریف ماده مخدر بازنگری شود. اما اینکه چرا دولت کانادا قانونی کردن مصرف این گیاه را بررسی میکند، مطلبی است که قابل مطالعه است.

باسمه تعالی

قبلاً در مقاله دیگری درباره روان‌درمانی غربی مطالبی را نوشته بودم. غیر علمی و مضحک بودن روشهای بکار گرفته شده در روان درمانی غربی و یا به اصطلاح Psychiatry در غرب نیز از دید اهل فن مخفی نمانده است و این حرفه مخالفان فراوانی دارد. اما به دلیل اینکه سود شرکتهای دارویی در این است که هر از چند گاه یک بیماری روانی جدید اختراع شود و فرصتی برای عرضه داروهای جدید و ایجاد بازار دیگری برای فروش این داروها پیش آید، این حرفه توانسته بکار خود ادامه دهد. پروفسور Jeffrey Schaler که استاد روان پزشکی در یک دانشگاه آمریکایی است، روان درمانی غربی را در چند دقیقه تشریح کرده و بی‌اعتباری آن را نشان داده است. فیلم این سخنرانی در ذیل این مقاله قابل مشاهده است و خلاصه صحبتهای ایشان را نیز آورده ام.

باسمه تعالی

پروژه های بازگرداندن حیات به افرادی که به تازگی مرده اند، هر از چند گاهی در مجامع دانشگاهی و علمی مطرح می‌شود و موضوع جدیدی نیست. البته اخیراً اخباری را مشاهده کردم که نشان دهنده این بود که کارهای جدی تری در این زمینه در حال انجام است. اگر تحقیقات زنده کردن مردگان به این منظور انجام شود که بشر درک بهتری از تعریف مرگ و زندگی داشته باشد، کار مفیدی است و ایرادی در آن نیست. اما چنان که افتد و دانی، گردانندگان چنین پروژه هایی به دنبال نتیجه‌گیری های فلسفی و اعتقادی از این کار هستند و ممکن است که نتیجه‌گیری های حاصله را به نحوی عرضه کنند که بشود با آن نتایج فلسفی دلخواه را گرفت.

باسمه تعالی

تصور رایج این است که خون انسان به دلیل مایع بودن، همگون است و هر قطره‌ خونی که از هر جای بدن گرفته شود، با قطرات دیگر برابر است. اخیراً به تحقیقی برخورد کردم که نشان داده بود این فرض صحیح نیست. این تحقیق نشان داده بود که وقتی به سر انگشتی سوزن بزنیم، میزان هموگلوبین و گلبولهای سفید و دیگر مقادیر مانند کلسترل و قند، در هر کدام از قطرات خارج شده با دیگری متفاوت است.

باسمه تعالی

حتماً در اخبار چند روز گذشته شنیده‌اید که یکی از عوارض ویروس زیکا که در کل دنیا در حال پخش شدن است، این است که باعث می‌شود زنان باردار، نوزادانی با مغزهای کوچک و یا بدون مغز بدنیا بیاورند. رسانه‌های جمعی دنیا هم در یک حرکت هماهنگ به ترس از گسترش این ویروس دامن میزنند. در خبرهای رسانه‌های ایرانی دیدم که بعضی از ارقام و آماری که دیگران منتشر کرده‌اند را با اغراق نقل کرده اند.

اما واقعاً چقدر این ترس مبنای علمی و عقلی دارد؟

باسمه تعالی

اگر تا به حال به یکی از بستگان پیر خود که گوشهایش هم سنگین شده تلفن کرده اید، احتمالا جوابی مثل این را شنیده اید: "سلام، حال شما چطوره؟ خیلی ممنون، قربان شما، به لطف شما؛ ...". یعنی بدون اینکه صدای شما را بتواند بشنود، هم خودش سئوال میکند و بعد فرض میکند که شما در مقابل از او سئوال کرده اید و خودش جواب آن سئوالها را میدهد؛ بدون اینکه اصلا به شما فرصت حرف زدن بدهد. اگر هم بحثی درباره یک موضوع اختلاف برانگیز پیش بیاید، تا آخر با پرحرفی فرصت ورود به بحث را از آدم میگیرد و آخر سر هم میگوید: " دیدی چقدر حرفم حسابی بود که هیچ چیزی نتوانستی بگویی". اگر مشکل پرحرفی فقط به همین پیرها محدود میشد، باز قابل تحمل تر بود. اما آنچه شاهدیم این است که چنین رفتاری نه فقط در میانسالها، بلکه در بین جوانها و نوجوانها هم در حال شیوع است و هیچ فرقی بین کم سواد و تحصیلکرده هم نیست. چنین رفتاری قطعا بیماری روانی و اختلال رفتاری است، اما شخصا در توصیه به مراجعه به پزشک و یا مشاور روانی احتیاط میکنم. دلیل آن هم این است که احتمالا با مراجعه به پزشک و یا مشاور خواهید یافت که او بیشتر از مراجعه کننده به خود پرحرف است.

باسمه تعالی

اولین جوابی که به ذهن می آید این است که باید مواد طبیعی و سالم در مواد غذایی صنعتی استفاده شده باشد تا طعم طبیعی داشته باشد. اما این جواب غلط ترین جواب ممکن است. دلیل آن هم این است که در دنیای صنعتی امروز، چیزی به نام طعم طبیعی وجودندارد. شاید تا بحال شکلات هایی که مثلا با طعم هندوانه هستند را چشیده باشید و تصور کنید که قاعدتا باید آن شکلات با عصاره هندوانه درست شده باشد. اگر اهل هندوانه خوردن باشید، میدانید که مزه هندوانه های هر مزرعه با دیگری متفاوت است و حتی در یک مزرعه، با تغییر فصل مزه هندوانه ها تغییر میکند. اما مزه آن شکلاتها همیشه ثابت است و حتی از خود هندوانه هم خوشمزه تر هستند. پس چنین مزه ای نمیتواند طبیعی باشد.

روی زبان آدم سنسورهایی چشایی است که اصطلاحا به آن RECEPTOR و یا Taste Bud میگویند و هر دسته آنها وظیفه خاصی به عهده دارد. بعضی از آنها مسئول چشیدن ترشی، تلخی، شوری و یا شیرینی هستند. وقتی یک خوراکی مزه خاصی دارد که بعضی از این سنسورها را تحریک میکند و احساس چشایی ناخوشایندی را در فرد ایجاد میکند، میشود با افزودن مواد شیمیایی خاصی آن سنسورهای خاص را موقتا از کار انداخت. به این کار MASK کردن آن سنسورها میگویند.

باسمه تعالی

درد کمر یکی از مشکلات دوران معاصر است و درباره راههای پیشگیری از کمر درد اطلاعات قابلی در دسترس عموم قرار نمی گیرد. اگر هم چنین اطلاعاتی در دسترس باشد، تا زمانی که مشکلی پیش نیامده و صدمه ای پدید نیامده باشد، کمتر کسی به آن توجه میکند. بنابراین در حد توان مطالب مقدماتی را عرض میکنم و خوانندگان را به تحقیق بیشتر در این زمینه دعوت میکنم. به علاوه توصیه میکنم که چنین اطلاعاتی را حتما به نوجوانانی که میشناسید عرضه بفرمایید. چون اکثر صدمات به ستون فقرات، در همان سنین نوجوانی رخ میدهد و چند سال طول میکشد تا به شکل یک معضل دائمی (chronic) خود را نشان دهد.

شیوع درد کمر در جوامع مدرن، بعضی افراد را به این واداشت که در بین اقوامی که کمتر به این معضل دچار میشوند تحقیق کرده تا علت اصلی ابتلای جوامع مدرن به کمردرد را بیابند. نتیجه یافته ها مطابق همان چیزی بود که بررسی آناتومی مجسمه های قدیمی و اسکلتهای بجا مانده از قدیم نشان میداد. ستون فقرات اقوامی که کمر درد نداشتند، مطابق سمت راست شکل زیر صاف بود و فقط در ناحیه نشیمن گاه انحنا دارد. اما ستون فقرات جوامع امروزی، مطابق ستون فقرات سمت چپ، انحنای بیشتری دارد.