باسمه تعالی
یادم می آید زمانی که بچه کوچکی بودم، از یکی از بستگان که به تازگی از اروپا آمده بود، پرسیدم چه چیز جالب توجهی از پیشرفت تکنولوژی در آنجا دیدی. ایشان که شوخ طبع بود در جوابم گفت اتویی در آنجا دیدم که وقتی بیهوده روشن میماند، شروع میکرد به فحش ناموسی دادن تا آنرا خاموش کنند. خوب برایم واضح بود که این مطلب نمیتواند درست باشد، چون اتو میتواند به جای اینکه فحش بدهد تا دیگران آنرا خاموش کنند، طوری طراحی شود که خودش را خاموش کند، بنابراین احتیاجی به بی ادبی ندارد. بی ادبی کردن لوازم منزل و فحش دادنشان شاید در آن زمان حداکثر چیزی بود که میشد تصور کرد، اما چه کسی میتوانست تصور کند که روزی بیاید که یخچال خانه تان همان زمانی که در آشپزخانه جلوی چشمتان قرار دارد، آن طرف دنیا مشغول پخش هرزنامه و خرابکاری در شبکه های مردم باشد؟
شخصا تا همین چند روز پیش کلا چنین چیزی به ذهنم هم خطور نکرده بود، تا اینکه خبری دیدم درباره یخچالها و تلویزیون هایی که هرزنامه میفرستند. اخیرا شرکتی که در زمینه امنیت اطلاعات کار میکند، رد 750000 هرزنامه را گرفته بود که توسط یخچالها، تلویزیونها و فرهای مایکروویو فرستاده شده بود.
اینترنت اشیا چیست؟
اینترنت اشیا یا معادل انگلیسی آن Internet of Things نامی است که چند سالی است بر زبان افتاده است. اصل ایده این است که همه اشیا قابل وصل شدن به اینترنت باشند، تا از این طریق بتوان کارکرد آنها را کنترل و نظارت کرد. به عنوان مثال زمانی که میخواهید از سر کار به خانه برگردید، با یک فرمان ماشین شما در پارکینگ چند دقیقه زودتر از راه افتادن روشن شود تا گرم شود، کتری چای و قهوه در زمان مناسب روشن شود تا هنگام رسیدن شما چای آماده باشد و یا غذا شروع به پختن یا گرم شدن کند. وقتی هم که از خانه خارج شدید، با یک فرمان اگر فراموش کرده اید که اجاق را خاموش کنید ویا پرده را ببندید، همه این کارها بطور اتوماتیک انجام شود. طرفداران اینترنت اشیا فواید بسیار دیگری نیز برای آن ذکر میکنند. مثلا اینکه لوازم منزل اگر به قطعه یدکی و یا سرویس نیاز داشته باشند، خود بتوانند با کارخانه سازنده تماس بگیرند تا کارخانه برای انجام تعمیر با صاحبخانه زمانی را تعیین کنند. یا بتوان آمار دقیقتری از مصرف برق و کیفیت کارکرد لوازم منزل بدست آورد. این تکنولوژی در آسان کردن خرید و فروش نیز میتواند موثر باشد، بطوریکه وقتی داخل یک مغازه میشوید، هر چه را که بخواهید بردارید و با کمک تلفن همراه پول آنرا پرداخت کنید و هنگام خروج از مغازه مشخص باشد که پول کدام یک از اشیایی را که با خود میبرید را پرداخت کرده اید.
تا اینجا همه چیز قشنگ به نظر می آید. اما این همه امکانات و آزادی عمل مشکلات جانبی نیز به همراه دارد.
مهمترین مشکل از دست رفتن حریم خصوصی است. چون همان طور که شما خواهید توانست از راه دور گوشه وکنار منزلتان را ازطریق دوربین هایی که نصب کرده اید ببینید، دیگران هم به راحتی میتوانند به این لوازم نفوذ کنند و از آن سوء استفاده کنند. تلویزیون های جدید مجهز به دوربینی هستند که قرار است حرکات تماشاچی را رصد میکنند تا با اشاره دستش بتواند فرامینی را دریافت کند و یا اگر تماشاچی از جلوی تلویزیون بلند شود، بطور اتوماتیک آنرا خاموش کند. این دوربین ها هم توسط سازمانهای اطلاعاتی و هم توسط هکرهای عادی قابل هک شدن است و بیشتر آدم را یاد رمان 1984 جرج اورول می اندازد که در آن حکومت میتوانست داخل تمام خانه ها را ببیند.
مشکل دیگر این است که افرادی که قصد دزدی دارند، با هک کردن این لوازم از زمان حضور یا عدم حضور مردم در خانه یا مغازه و اینکه چه چیزهایی داخل آن است، خبر خواهند داشت و میتوانند برای دزدی خود برنامه ریزی دقیقی داشته باشند. شرکت هایی که دوربین های داخل و اطراف مغازه ها را نصب میکنند، برای اینکه بتوانند همه مشتری های خود را براحتی پشتیبانی کنند، پسورد ساده ای مانند 1234 را برای همه دستگاههای DVR و امثالهم انتخاب میکنند تا مامور آنها وقت خود را برای پیدا کردن پسورد تلف نکند.همین مطلب باعث میشود که با دانستن IP دستگاه DVR براحتی بتوان بطور دائمی آنچه در مغازه رخ میدهد را رصد کرد. همین مطلب برعکس آنچه که انتظار است، باعث میشود که دزدان در نقشه خود خطا نکرده و در بهترین زمان کار خود را انجام دهند.
هر چند که احتمالا این تکنولوژی در دهه های آینده فراگیر خواهد شد، باید در بکارگیری آن بسیار محتاطانه عمل کرد.
