تحصیل در خانه، یا Homeschooling
تاریخ نشر:باسمه تعالی
اپیدمی ویروسی اخیر بسیاری از والدین را مجبور کرد که مسئولیت تحصیل کودکان خود را به عهده بگیرند، و بر پیشرفت تحصیلی آن‌ها نظارت بیشتری داشته باشند. همین مطلب باعث شده که بسیاری از آن‌ها بر این امر واقف شوند که کودکان برای تحصیل نیازی به رفت‌وآمد خسته‌کننده روزانه، و صرف هزینه‌های سنگین برای حضور روزانه در مدرسه ندارند.
🔹در یک نظرسنجی از والدین کودکان محصل در آمریکا، معلوم شد که ۴۰٪ آن‌ها قصد دارند پس از پایان اپیدمی اخیر، روش تحصیل آنلاین و از راه دور را برای کودکان خود ادامه بدهند.[1]
مدرسه‌های دولتی کانادا
مدرسه‌های دولتی کانادا معمولاً سطح قابل قبولی از نظر آموزشی و امنیت دارند؛ و به همین دلیل مردم کمتر به مدرسه‌های خصوصی علاقه نشان میدهند. در ایران ظرفیت دانشگاه‌ها و رشته‌های برتر محدود، و رقابت برای آن‌ها زیاد است. به همین دلیل مدرسه‌های خصوصی، که راه عبور از هفت خوان کنکور را بهتر نشان دهند، پرطرفدار هستند. اما در کانادا ظرفیت دانشگاه‌ها برابر و یا حتی بیش از تقاضای نوجوانان است، و کنکور برگزار نمیشود. به همین دلیل هزینه کردن برای تحصیل فرزندان در مدرسه‌های خصوصی توجیهی ندارد.
این روحیه که بچه‌ها باید حتماً یا مهندس بشوند و یا دکتر، بیشتر در ایران و چند کشور دیگر خاورمیانه یافت میشود. برای بسیاری از جوانان ایرانی نداشتن مدرک دانشگاهی معتبر، به معنی از دست دادن شانس ازدواج مناسب، موقعیت‌های شغلی بهتر، و اعتبار اجتماعی است. به همین دلیل نوجوانان ایرانی حاضر هستند هر سختی و فشاری را در این رقابت تحمل کنند.
اما نگاه بچه‌های کانادایی به دانشگاه خیلی متفاوت است.
مثلاً در ایران یک از انگیزه‌های مهم دختران برای تحصیلات دانشگاهی، بالا رفتن شانس ازدواج مناسب است. اما در کانادا دخترانی سختی تحصیل را قبول میکنند که یا از نظر ظاهری شانس خوبی برای ازدواج ندارند؛ و یا نمیدانند چطور از زندگی خود لذت ببرند؛ و یا واقعاً بااستعداد بوده، و به کسب فن و علم عشق میورزند.
درآمد فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی در کانادا معمولاً از درآمد کسبهایی مانند لوله‌کشی و برقکاری، پائین‌تر است. جوانان کانادایی میتوانند با نصف یا یک سوم زحمت اخذ مدرک لیسانس، جواز کسبی را بدست بیاورند که چند برابر لیسانس درآمد داشته، و بازار کار آن تضمین شده باشد. بنابراین انگیزه تحصیلات عالی در بین آن‌ها کم است.
درباره Homeschooling
زمانی که ۳ فرزند ما دوران ابتدایی را به پایان رساندند، یافتیم که عدم انگیزه مجموعه شاگردان مدرسه برای تحصیلات عالی، در بی‌انگیزه کردن بچه‌ها تأثیر به سزایی دارد. به همین دلیل موضوع تحصیل در خانه، یا Homeschooling، را بررسی کردیم.
اگر درباره Homeschooling در اینترنت جستجو کنید، کتاب‌ها و مجلات فراوانی را خواهید یافت، که والدین را در اداره بهتر تحصیلات فرزندان خود راهنمایی میکنند. این مبحث سابقه طولانی در غرب دارد؛ و افراد زیادی به دلایل گوناگون ترجیح میدهند که تحصیل خود را از این طریق ادامه بدهند.
طرفداری از تحصیل در خانه فقط محدود به کودکان با نیازهای ویژه، و یا افراد خیلی بااستعداد و نابغه، نیست. مثلا بعضی نوجوانان بقدری زیبا و جذاب هستند که حضور آن‌ها در مدرسه باعث عدم تمرکز خودشان و بقیه شاگردان کلاس میشود. بقول معروف به این بچه‌ها Too Cool for School میگویند. خانواده‌های مسیحی معتقد نیز برای رعایت استانداردهای اخلاقی خود، این شیوه تحصیل را ترجیح میدهند.
سیستم آموزشی کانادا چه امکاناتی را برای تحصیل در خانه در نظر گرفته؟
رویکرد سیستم آموزشی دولتی کانادا این است که سرانه بودجه دولت برای تحصیل هر کودک را حساب میکنند؛ بعد به والدین کودکان محصّل در خانه این اختیار را میدهند که روش مصرف این بودجه را خودشان تعیین کنند. به پرورش جسمی و روحی کودکان کانادایی، حداقل به اندازه آموزش أنها اهمیت داده میشود. به همین دلیل این بودجه را میشود برای شهریه کلاس‌های فعالیت‌های ورزشی نیز اختصاص داد.
مثلاً ما در شهر خود یک خانم مربی اسب‌سواری، که در مزرعه خود چندین اسب داشت، را یافتیم و بچه‌ها را برای آموزش اسب‌سواری به مزرعه او میبردیم. او هم هزینه ساعات آموزش را به مدرسه آنلاین گزارش میکرد، و مستقیماً دستمزد خود را از آن‌ها دریافت میکرد.
جدا از سیستم آموزشی، شهرداریها هم امکانات خاصی را برای کودکان محصل در خانه در نظر میگیرند. مثلاً در شهر ما سالن اسکیت روی یخ، دو ساعت در هفته، بطور مجانی به کودکان محصل در خانه اختصاص داشت؛ و والدین هم میتوانستند در اسکیت روی یخ با فرزندان خود همراهی کنند.
طرز برخورد مدرسه آنلاین با شاگردان
لینک [2] آدرس سایت یک مدرسه آنلاین است که به عنوان نمونه آورده‌ام. خدمات این مدرسه برای دانش‌آموزان محلی مجانی است؛ و شاگردان کشورهای دیگر، که بخواهند مدرک تحصیلی کانادایی بگیرند، میتوانند با پرداخت شهریه، از هر جای دنیا در این مدرسه ثبت‌نام کرده، و مدرک تحصیلی دریافت کنند.
همه محتوای آموزشی بصورت فیلم و جزوه و امتحان، در این سایت جمع شده، و معلمین بر روند پیشرفت شاگردان نظارت دارند. هرچند امتحانات همه آنلاین بود، رسم این مدرسه این بود که امتحان‌های پایان ترم باید در مدرسه محل سکونت، تحت نظارت معلمین، انجام شود. مدرسه‌های محلی نیز هماهنگی خوبی با این مدرسه‌های آنلاین در برگزاری امتحانات داشتند. البته از آن جهت که اولیاء مدرسه آنلاین به ما اعتماد زیادی داشتند، و مطمئن بودند که تحت نظارت ما بچه‌ها در امتحان تقلب نمیکنند، بچه‌ها اکثر امتحانات را از خانه میگذراندند.
معلمین واقف بودند که سرعت پیشرفت بچه‌ها با هم خیلی متفاوت است. به همین دلیل آزادی زیادی به بچه‌ها در سرعت گذراندن مفاد درسی میدادند. اگر نمره امتحانی نیز پایین میشد، معمولاً اجازه تجدید امتحان را میدادند.
تجربه شخصی ما از مدرسه‌های آنلاین
همین مطالب باعث شد که فرزندان ما بتوانند با سرعت بیشتری مفاد درسی را، با نمره‌های قابل قبول، بگذرانند، و دوسال زودتر از بقیه بچه‌ها فارغ‌التحصیل شوند. تجربه ما از تحصیل در خانه این بود که هم کیفیت تحصیلی در این مدرسه‌ها به مراتب بالاتر است، و هم وقت دانش‌آموزان خیلی کمتر تلف میشود.
البته شرط همه این‌ها این است که والدین نظارت کافی بر روند تحصیل فرزندان داشته باشند.
تحصیل آنلاین در ایران
دوسال پیش که در ایران بودم، بازدیدی از واحد تحصیل آنلاین دانشگاه آزاد، موسوم به واحد الکترونیکی، داشتم. نگرش مسئولین این واحد آموزشی به مقوله تحصیل از دور، به نظرم خیلی عصر حجری آمد. چون کلاس‌های آنلاین این واحد، در ساعات مشخصی برگزار میشد، و استاد باید مثل کلاس‌های عادی، حضور و غیاب شاگردان را ثبت میکرد. به علاوه استادان حق امتیاز مفاد آموزشی را برای خود محفوظ میداشتند و اجازه انتشار آن را به هیچ‌وجه نمیدادند.
این سبک آموزشی خیلی از استانداردهای دنیا عقب است؛ و با خسّت علمی و این روشهای عصرحجری نمیشود بجایی رسید.
توسعه مدرسه‌های آنلاین
در حال حاضر نرم‌افزارهای Open-Source و مجانی متعددی برای توسعه یک مدرسه آنلاین وجود دارد. این نرم‌افزارها به Learning Management System، یا به اختصار LMS، معروف هستند. با جستجویی ساده میتوانید تعداد زیادی از این نرم‌افزارها را بیابید.[3]
به عنوان نمونه همانطور که با Wordpress میشود یک وبلاگ را ظرف چند ساعت راه‌اندازی کرد، در صورتی که محتوای آموزشی آماده باشد، با Moodle نیز میشود در چند ساعت یک مدرسه آنلاین راه انداخت.
راه‌اندازی آموزش آنلاین فقط به مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها اختصاص ندارد؛ بلکه شرکتها نیز از این ابزارها برای ارائه آموزش‌های اختصاصی مورد نیاز خود استفاده میکنند.
🔸[1] Poll: 40% of Families More Likely to Homeschool When Pandemic Ends https://www.breitbart.com/politics/2020/05/14/poll-40-of-families-more-likely-to-homeschool-when-pandemic-ends/
🔸[3] The Top 8 Free/Open Source LMSs https://medium.com/@CapterraLMS/the-top-8-free-open-source-lmss-833e3d768ccb