آیا وظیفه پلیس «جلوگیری از جرم» است؟

باسمه تعالی

فرض اولیه همه ما این است که، در همه کشورهای دنیا، دستگاه‌های امنیتی و پلیس، وظیفه حراست و حفظ امنیت آحاد مردم را به عهده دارند. در حالی که به ندرت چنین چیزی را در متن قانون می‌شود یافت. در اکثر کشورها اگر متون قانونی را به دقت بررسی کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که وظیفه پلیس و دستگاه‌های امنیتی حفظ حکومت است و نه مردم. حفظ امنیت جامعه جایی اهمیت پیدا میکند که این مسأله تهدیدی برای حکومت باشد. بعضی حوادث، مانند ماجرایی که در ذیل شرح خواهم داد، این مطلب را روشن میکند.

فوریه سال گذشته میلادی در یک دبیرستان در پارکلند فلوریدا، به نام Marjory Stoneman Douglas، تیراندازی رخ داد، که منجر به مرگ ۱۷ نفر شد. متعاقب این حادثه تعدادی از دانش‌آموزان از اداره آموزش و همچنین دفتر کلانتر شهر، شکایت کردند. ادعای آن‌ها این بود که پلیس میتوانست از حادثه جلوگیری کند، ولی اهمال کرد. ظاهراً بی‌توجهی و بی‌مسئولیتی پلیس غیر قابل انکار بود؛ اما در نهایت قاضی حکم کرد که از نظر قانونی نمیشود پلیس را بخاطر این اهمال محکوم کرد. چون هیچ قانونی وجود ندارد که پلیس را موظف به حفظ امنیت شهروندان کند. وظایف پلیس تعریف شده و مشخص است. معمولاً وقتی حفاظت از شهروندان را می‌شود جزء وظایف پلیس محسوب کرد که از طریق سلسله مراتب، چنین چیزی در دستور کار آن‌ها قرار داده شده باشد. تنها وقتی پلیس موظف به حفظ امنیت یک فرد است که دستگیر شده باشد. در غیر این صورت حفظ امنیت هر کسی به عهده خود او است.

هر چند این مثال مربوط به آمریکا است، قاعدتاً باید در بقیه کشورها نیز کم و بیش به همین صورت باشد. بین «دستگیری مجرم» با «جلوگیری از جرم» خیلی فرق است. فرض کنید مال و یا جان کسی، در معرض دید پلیس، مورد تعرض قرار بگیرد و پلیس از کار مجرمانه جلوگیری نکند. بعید میدانم در محکمه بشود آن پلیس را بخاطر اهمالش محکوم کرده، یا به پرداخت غرامت مجبور کرد.

اصل این مطلب بدیهی است، اما معمولاً خوش‌باوری مردم باعث می‌شود امنیتی را برای خود فرض کنند که در‌واقع هیچ مبنای قانونی ندارد. واقعیت این است که هیچ‌کسی غیر از خود فرد، مسئولیت حفظ امنیت او را بر عهده ندارد.

[1] Cops and schools had no duty to shield students in Parkland shooting, says judge who tossed lawsuit https://www.sun-sentinel.com/local/broward/parkland/florida-school-shooting/fl-ne-douglas-survivor-lawsuit-federal-judge-20181217-story.html

[2] Officers Had No Duty to Protect Students in Parkland Massacre, Judge Rules https://www.nytimes.com/2018/12/18/us/parkland-shooting-lawsuit-ruling-police.html