باسمه تعالی

بررسی روشهای مختلف فریب مغز یا به اصطلاح illusion این امکان را فراهم می آورد که با کارکرد مغز و سیستم بینایی و محدودیتهای آن آشناتر شویم. اخیرا مجموعه طراحی هایی از یک ژاپنی به نام Kokichi Sugihara  دیدم که برایم بدیع بود. موضوع اصلی کارهای ایشان این است که اشیاء را به شکلی طراحی کند که از یک زاویه دید به شکل خاصی به نظر آیند و تصویر آنها در آینه شکل هندسی دیگری باشد. احتمالا کسی که برای اولین بار چنین شگردهایی را می‌بیند، برای مدت زمانی مبهوت می‌ماند

باسمه تعالی

دیروز همه‌پرسی درباره ماندن و یا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، مشهور به Brexit، انجام شد و ۵۲ درصد مردم به جدا شدن از اروپا رأی دادند. این همه‌پرسی باعث شد که مردم دیگر کشورهای اروپایی نیز تشویق شوند تا درباره استقلال از اروپا فکر کنند. درباره اینکه این همه‌پرسی چه اثری بر اروپا و بقیه جهان خواهد داشت، حرفهای زیادی زده شده که در اینجا قصد دارم درباره بعضی از آن‌ها بحث کنم.

باسمه تعالی

یکی از دلایلی که معتقدم عوامل استعمار در مطبوعات ایران نفوذ گسترده ای دارند، این است که بعضی خبرها را، با اینکه اهمیت زیادی دارند، هیچکدام از خبرگزاریها گزارش نمیکند. ممکن است پخش بعضی اخبار بر خلاف مصالح ملی باشد و مراجع قانونی جلوی پخش آنرا بگیرند. اما خبرهای دیگری هستند که مصالح ملی ایجاب میکند که مردم از جزئیات آن بدقت باخبر شوند، اما بازهم چنین خبرهایی را می‌شود یافت که هیچ خبرگزاری و یا سایت ایرانی آنرا بازتاب نمیدهد. تعمیق روابط روسیه و اسرائیل در هفته‌های اخیر نمونه‌ای از این قبیل اخبار است که علیرغم اینکه بطور جدی باید زنگ خطر را برای مقامات سیاسی ایران به صدا درآورد، همه طوری از کنار این خبر گذشتند که انگار هیچ اتفاقی رخ نداده است. لذا بر آن شدم که این خبر را، هرچند که زمانی از آن گذشته، مرور کنم.

باسمه تعالی

در این وبلاگ سعی کرده‌ام بعضی از هنرها و تکنیکهایی که به درد زندگی میخورد را یادآور شوم که یکی از آن‌ها به عنوان نمونه درباره هنر گره زدن بود. نمونه دیگر روشهای حمل و نقل بار است. همه مردم نیاز به این دارند که بارهایی را جابجا کنند. همیشه هم نیروی کار کمکی و یا قابل استخدام در دسترس نیست. وقتی هم که بشود با مشارکت افراد دیگر باری را حمل کرد، باید این افراد آموزش لازم را دیده باشند و هماهنگی های لازم به عمل آمده باشد. در غیر اینصورت احتمال اینکه یکی از افراد حرکتی پیش‌بینی نشده کند که باعث صدمه به دیگران شود، وجود دارد.

جا دارد که روشهای حمل و نقل، علی الخصوص در هنگام انجام پروژه های ساختمانی، که هم ایمن باشد و هم کمترین فشار را به بدن وارد کند، به عنوان یک واحد درسی به همه دانش آموزان آموزش داده شود و پدر و مادرها چنین اطلاعاتی را در اختیار فرزندان بگذارند. اما تا بحال ندیده‌ام که کسی در این زمینه کتابی بنویسد و یا بخواهد چنین مبحثی را آموزش دهد.

باسمه تعالی

پروژه های بازگرداندن حیات به افرادی که به تازگی مرده اند، هر از چند گاهی در مجامع دانشگاهی و علمی مطرح می‌شود و موضوع جدیدی نیست. البته اخیراً اخباری را مشاهده کردم که نشان دهنده این بود که کارهای جدی تری در این زمینه در حال انجام است. اگر تحقیقات زنده کردن مردگان به این منظور انجام شود که بشر درک بهتری از تعریف مرگ و زندگی داشته باشد، کار مفیدی است و ایرادی در آن نیست. اما چنان که افتد و دانی، گردانندگان چنین پروژه هایی به دنبال نتیجه‌گیری های فلسفی و اعتقادی از این کار هستند و ممکن است که نتیجه‌گیری های حاصله را به نحوی عرضه کنند که بشود با آن نتایج فلسفی دلخواه را گرفت.

باسمه تعالی

ایده استفاده از تانک در میدانهای نبرد زمینی در جنگهای جهانی اول و دوم توسعه یافت. اصل ایده این است که ماشینی طراحی شود که مجموعه‌ای از تسلیحاتی که برای نبرد زمینی لازم است را در خود جای دهد و تا حد ممکن آسیب‌پذیر نباشد. برای اینکه حد بهینه میزان تسلیحات، قدرت تحرک و مقاومت در برابر حملات دشمن مشخص شود، آزمایش های زیادی در تاریخ صورت گرفته است. مثلاً ارتش آلمان در جنگ دوم جهانی تانکی با وزن هزار تن به نام Landkreuzer هم ساخته بود که موفق نبود و بعد تانک سنگین بعدی را به ۲۰۰ تن تقلیل دادند که آن هم به شکست انجامید.

باسمه تعالی

به همه ما از کودکی لزوم یادگیری علم گوشزد شده است و اگر از هر کدام ما درباره تعریف علم سئوال شود، میتوانیم در این باره انشاء بنویسیم. احتمالاً در دبستان درباره اینکه علم بهتر است یا ثروت نیز انشاء نوشته ایم. در آن انشاءها کسی جرأت نداشت مستقیماً بگوید ثروت بهتر است، اما وقتی درست در متن نوشته شان دقت میشد، آنچه گفته بودند این بود که علم بهتر است چون می‌شود با آن موقعیت اجتماعی بالاتری کسب کرد و ثروت بدست آورد.

بعد از کودکی هم تعاریف مختلفی از علم شنیده ایم. مثلاً حدیث العلم علمان، علم الابدان و علم الادیان زمانی خیلی معروف بود. بعداً معلوم شد که چنین حدیثی را در هیچ کتاب حدیثی نمیشود پیدا کرد. تعاریف زیاد دیگری هم می‌شود در جامعه یافت ولی اینجا قصد ندارم درباره اینکه بهترین تعریف علم چیست بحث کنم. چون واقعاً امید ندارم به درد کسی بخورد. اما چکیده و عصاره آن مفهومی که از علم در دوران معاصر در ذهن مردم است را می‌شود به صورت زیر نشان داد:

باسمه تعالی

بحث درباره اینکه چرا قرآن معجزه است، باید علمی و دقیق باشد. اما قبل از ورود به بحث و درگیر بررسی شواهد و استدلال‌ها شدن، می‌شود نگاهی کاربردی به قرآن داشت. معجزه رسمی و اصلی رسول الله آوردن قرآن بود و با کمک گرفتن از قرآن، در ظرف مدّت کوتاه 23 سال، چهار کار بزرگ انجام داد که اگر هر کس دیگری در طول تاریخ بشر فقط توانسته باشد یکی از آن کارها را در طی صد سال انجام دهد، جزء مصلحان بزرگ به حساب می آید:

باسمه تعالی

یکی از داستانهای قرآنی که بحثهای شبه فلسفی براه انداخته و باعث شبهه برای عده ای شده، داستان ایوب نبی است. منشاء قصه های رایج در بین مردم، آن چیزی است که از یهودیها نقل شده و به اسرائیلیات معروف است. این قصه چنین است که شیطان به پروردگار عرض میکند که علت شکرگزاری ایوب نعمتهایی فراوانی است که به او داده شده است. لذا درخواست میکند که خدا امور ایوب را به او واگذار کند تا نشان دهد که میشود ایوب را هم به ناشکری واداشت. قصه چنین ادامه پیدا میکند که شیطان جواز تصرف در امور ایوب را میگیرد و شروع به وارد کردن خسارت و عذاب به ایوب میکند. در نهایت ایوب دست به دعا برمیدارد و از خدا میخواهد که دست شیطان را کوتاه کند و امور او را اصلاح کند. یکی از مواردی که باعث شده این قصه در بین مسلمین رواج پیدا کند، سوء برداشت از آیه ۴۱ سوره ص است.

این آیه چنین است:

وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ

و بنده ما ایوب را یاد کن، هنگامی که پروردگارش را ندا داد که شیطان مرا رنج و عذاب میدهد.

این آیه فقط شکایت ایوب از شیطان را نقل میکند و درباره اینکه بیماری جناب ایوب و مرگ فرزندانش به دست شیطان بوده، چیزی نگفته است. از این آیه نمیشود برداشت کرد که قصه نقل شده از یهودیها، درباره واگذاری امور ایوب به شیطان، درست است. در آیات دیگر درباره ایوب هم هیچ جا از اینکه جناب ایوب از بیماری خود و خسارتهای مادی به خود و خانواده اش شکایت کرده باشد، چیزی نیامده است. یک نبی الهی میداند که رب جلیل بدون حکمت کسی را دچار بلا و رنج نمیکند و بنابراین باید صبور باشد. پس آن چیزی که جناب ایوب از آن شکایت کرده، چیز دیگری است.

در سوره اسراء آیات ۶۴ و ۶۵ آن محدوده ای که به شیطان اجازه فعالیت داده شده را تعریف کرده است و به وضوح بیان کرده که:

إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ

تو هرگز سلطه‌ای بر بندگان من، نخواهی یافت

قطعا پیامبران الهی جزء گروهی از بندگان هستند که شیطان اجازه فریب دادن آنها را ندارد، چه رسد به اینکه بتواند در امور یک نبی تصرف کند و به او خسارت بزند. بنابراین شکایت جناب ایوب میتواند از این باشد که شیطان با فریب اطرافیان او و یا اهالی منطقه ای که در آن زندگی میکرده، قصد گمراه کردن مردم را داشته است و جناب ایوب، به عنوان یک نبی، راضی به این امر نبوده و احساس ناراحتی کرده است.

اختیارات ابلیس برای فریب دادن دیگران، در آیات فوق به موارد زیر محدود شده است:

• با صدا تحریک کردن و درگوشی چیزی را به آنها القا کردن
• اینکه شیطان بتواند از امثال خود کمک بگیرد و کار فریب دادن را گروهی انجام دهند.
• مشارکت در اموال و اولاد کسانی که مال حرام کسب میکنند. شیطان در اموال حرام و فرزندانی که با این اموال رشد کرده اند سهم دارد و خیری در آنها برای صاحبش نیست.
• وعده های دروغ دادن

بنابراین از نظر قرآن به شیطان اجازه بیمار کردن و یا قتل کسی، حتی افراد معمولی، داده نشده است. محدوده کار شیطان وعده دروغ دادن و گول زدن است.

اعتبار بقیه قصه هایی که درباره توصیه همسر جناب ایوب به ذبح گوسفند بدون ذکر نام خدا، و یا فروش گیسوانش برای خرید خوراک، گفته شده هر کدام باید راستی آزمایی شود. آیه ۴۴ سوره ص خطاب به ایوب میگوید که دسته ای از ساقه های گندم (ویا مانند آن را) بگیر و با آن بزن و سوگند خود را نشکن. در این آیه چیزی درباره تعزیر همسر ایوب با این دسته گندم گفته نشده است. آنچه که در بین مردم و حتی مفسران معروف است، بر اساس برداشتهای شخصی و روایاتی است که وجود دارد و حساب آن از بیان قرآن جدا است.

باسمه تعالی

تصوری از قدیم در ذهنم بود مبنی بر این که مردم ایران به مسائل سیاسی علاقه نشان میدهند و نسبت به دیگر ملتها بیشتر اهل سیاست هستند. هرچه زمان بیشتر میگذرد، کمتر شاهدی بر این باور پیدا میکنم. اخبار سیاسی بسیار مهمی در دنیا اتفاق می افتد که هیچ در رسانه های سیاسی ایران بازتاب پیدا نمیکند. حتی کمتر تحلیل قابل اعتنایی از اخبار سیاسی منطقه خاورمیانه میشود در ایران پیدا کرد. به عنوان نمونه در روزهای اخیر طوفانی از خبر در این منطقه رخ داد، که هر کدام از آنها میتوانست برای مدتها تحلیلگران سیاسی را مشغول کند و مردم هم مشتاقانه پیگیر باشند که تاثیرات و عواقب این رخدادها چه خواهد بود. مثلا سفر شاه عربستان به مصر و ترکیه و سفر جانشین ولیعهدش به امارات و اردن در طی دو روز، باید این سئوال را در ذهن همه ایجاد میکرد که چه اتفاقی در حال افتادن است. خبر حضور بمب افکن های بی ۵۲ آمریکایی در پایگاهی در خلیج فارس به بهانه مقابله با داعش، هم خبر کوچکی نبود. واضحا همه میدانند که آمریکا عزم جدی برای بمباران داعش ندارد و اساسا داعش اهداف نظامیی ندارد که ارزش بمباران با بمب افکن داشته باشد. درباره خبر جنگ قره‌باغ و اینکه هدف از این جنگ چیست و چه کشورهایی از آن سود میبرند، به سختی میشود مقاله قابل اعتنایی در رسانه های فارسی پیدا کرد.

آیا تا بحال دیده اید که در یک رسانه فارسی درباره وضعیت احزاب سیاسی کشورهای همسایه ایران، مانند پاکستان و یا ترکمنستان و یا حتی ترکیه، چیزی بنویسند و تاثیر قوت و ضعف گرفتن این احزاب بر روابط این کشورها با ایران را بررسی کنند. اصلا چند حزب سیاسی در پاکستان را ایرانی های اهل سیاست میتوانند نام ببرند؟