خود را برای دنیای بدون اینترنت آماده کنید
تاریخ نشر:باسمه تعالی
در این روزها تلاش بیشتری برای نوشتن مطالب و اطلاع‌رسانی دارم. یکی از دلایل آن ترس از قطع شدن اینترنت و بقیه روش‌های ارتباطی در اثر رخداد جنگ جهانی است. در این روزها سعی دارم هرآنچه را که الان می‌شود گفت و انتقال داد، را بگویم تا بعداً تأسف فرصت از دست رفته را نخورم.
هر داستانی، هرچند که شیرین باشد، بالاخره پایانی دارد. اینترنت هم از این قضیه مستثنی نیست. در ۳ دهه اخیر دنیا چندان دچار تحولات شدید و جنگ نبوده و همه اجزاء و سیستم‌هایی که مجموعاً آن را به عنوان اینترنت می‌شناسیم، در بهترین شرایط کار کرده، تا بتوانیم از آن بهره ببریم. اما این سیستم نقطه ضعف‌های اساسی دارد که نمیشود چندان روی دوام و بقای آن حساب کرد.
در اینجا قصد ندارم بحث‌های تاریخی درباره توان دولتها در قطع کردن اینترنت را تکرار کنم. در این زمینه اطلاعات زیادی، هم فنی و هم سیاسی، می‌توانید پیدا کنید. بلکه قصد دارم در این باره بحث کنم که اگر شرایط غیر مترقبه‌ای پیش بیاید، بر سر اینترنت چه خواهد آمد.
فرض کنید که صبح از خواب بیدار شوید و از رادیو بشنوید که جنگ جهانی شروع شده و چندین شهر بزرگ آمریکا، از جمله نیویورک و سان‌فرانسیسکو دیگر تله‌ای خاکستر بیشتر نیستند. ممکن است بخواهید با تلفن خود سری به شبکه‌های اجتماعی بزنید؛ و دریابید که هیچ کدام آنها قابل دستیابی نیستند. اگر چنین شرایطی پیش آید، آیا انتظار دارید که ظرف یک یا دو هفته بتوانید دوباره به اینترنت دستیابی داشته باشید؟ شخصاً چنین چیزی را احتمال نمیدهم.
دلیل اول: سازمان‌های اطلاعاتی غربی اینترنت را به منظور جاسوسی از بقیه کشورها درست کردند. در شرایط جنگی هیچ کشوری ریسک این را نخواهد کرد که زمینه جاسوسی را در اختیار دشمن خود بگذارد. آمریکا هم از این قضیه مستثنی نیست. بنابراین حتی به فرض اینکه آمریکا پیروز جنگ بعدی باشد و تمام زیرساخت‌های اینترنت سالم بماند، احتمالاً تا آرام شدن اوضاع، خود آمریکا اینترنت را قطع خواهد کرد. این شرایط میتواند حداقل برای چند ماه ادامه داشته باشد.
دلیل دوم: زیرساخت‌های اینترنت در آمریکا، قطعاً صدمه خواهد خورد. چون این سرورها در شهرهای بزرگ هستند و مراکز پرجمعیت اولین هدفها در یک جنگ بزرگ است. بازسازی این زیرساختها، حتی به فرض اینکه دولتمردان آمریکا بخواهند این سیستم را به همان شکل سابق ادامه دهند، زمان‌بر است.
سوماً: بعضی از مخالفین اینترنت در آمریکا، رشد اقتصادی و نظامی سریع رقبای جهانی را نتیجه جریان آزاد اطلاعات و امکان دزدی مالکیت معنوی اختراعات و ابداعات غرب میدانند. بنابراین به احتمال زیاد سیستم جایگزینی را ابداع خواهند کرد که دستیابی افراد به اطلاعات فنی و مهم، سطح بندی شود و فقط با اجازه مخصوص عملی باشد. حتی دستیابی به نرم‌افزارهای متن‌باز آنها، فقط برای افراد خاص و از کشورهای خاص عملی خواهد بود.
چهارماً: شبکه‌های برق و سیستم حمل و نقل در شرایط جنگی آسیب خواهد دید. در چنین شرایطی، شرکتهای بزرگ سیلیکون ولی، حتی به فرض سالم ماندن، با مشکلات پرسنلی باید دست و پنجه نرم کنند. مسأله رفت‌وآمد کارکنان و تأمین غذا و مایحتاج آنها برای این شرکتها، قطعاً مسأله بزرگی خواهد بود. بسیاری از این شرکتهای IT، پشتوانه مالی خوبی ندارند و برای پرداخت حقوق و ادامه کار، به درآمد خود نیاز دارند؛ درآمدی که برای مدت زمانی قابل حصول نیست. در شرایط پس از جنگ، بسیاری از آنها ورشکست میشوند. بنابراین پس از راه‌اندازی مجدد اینترنت باید انتظار این را داشته باشیم که بخش عمده‌ای از سرویس‌هایی که قبلاً دسترسی داشتیم، از بین رفته باشند. سرویس‌های مجانی مانند ایمیل و شبکه‌های اجتماعی قطعاً تعطیل خواهند شد. روی سرویس‌های دیگر، مانند hosting نیز نباید حساب کرد.
این مطالب اولاً تاکیدی است بر این نکته که باید از نظر روانی خود را برای دنیای بدون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آماده کنیم. دوماً باید برای شرایط غیرمترقبه آماده باشیم و به قول غربیها یک contingency plan داشته باشیم. این برنامه میتواند شامل این موارد باشد:
- اگر از سرویس‌های ایمیل استفاده میکنیم، از تمام ایمیل‌ها یک نسخه محلی تهیه کنیم.
- از اطلاعاتی که در cloud و یا مثلاً گوگل درایو گذاشته‌ایم، یک نسخه محلی تهیه کنیم.
- بعضی اطلاعات مهم را عادت کرده‌ایم که فرض کنیم همیشه در اینترنت وجود خواهد داشت. تا جایی که ممکن است باید این فرض را کنار بگذاریم. مثلاً بعضی راهنماهای نرم‌افزار هم آنلاین هستند و هم قابل دانلود. اما به خاطر سهولت استفاده از نسخه آنلاین، معمولاً از آن استفاده میکنیم. باید بدانیم که روزی ممکن است که نسخه آنلاین دیگر در دسترس نباشد.
- شرکتهای ارائه کننده موتورهای جستجو ممکن است پس از جنگ منهدم شده باشند و یا ورشکست شوند. حتی ممکن است به دلایل امنیتی از ارائه خدمات خودداری کنند. بنابراین اطلاعاتی که برایتان مهم است را تا جایی که امکان دارد، حفظ کنید و یا آدرس آنها را ثبت کنید؛ تا راهی برای پیدا کردن مجدد آنها داشته باشید.