پرواز با Wingsuit
تاریخ نشر:باسمه تعالی
احتمالاً تا بحال تعداد زیادی از صحنه‌های پرواز با Wingsuit را باید دیده باشید. آنچه که در نگاه اول به نظر آدم می آید، این است که عده‌ای جوان که در اثر مصرف داروهای روانگردان، هیچ ترسی از خطر ندارند، با جان خود بازی میکنند. البته این کار جنبه‌های دیگری هم دارد که قصد دارم در این مقاله درباره آن‌ها تا حد توان توضیح بدهم. وقتی برای پیدا کردن کلمه معادل فارسی این نام جستجو کردم، چیزی نیافتم، لذا از این به بعد آنرا بال‌جامه مینامم.
ایده پرواز با بال‌جامه از طبیعت گرفته شده است. به عنوان نمونه بعضی انواع سنجاب هستند که برای سهولت پرش از یک درخت به درخت دیگر، پوست بدنشان کش می‌آید و سطح بیشتری برای تماس با هوا پیدا میکنند. همین مطلب به آن‌ها کمک میکند که هنگام پرش از بالای یک درخت، بتوانند به درختی که در فاصله نه چندان نزدیکی قرار دارد بپرند.
اولین موردی که در تاریخ معاصر ثبت شده است که کسی ایده بال‌جامه را آزمایش کرده باشد، مربوط به حدود ۱۰۰ سال پیش بود که Franz Reichelt با چنین وسیله‌ای از بالای برج ایفل میپرد و مستقیماً به پایین سقوط میکند. در دهه های بعد بال‌جامه به عنوان وسیله‌ای که با آن بتوان هنگام پرش با چتر نجات، قبل از رسیدن به زمین حرکتی افقی هم داشته باشند، استفاده میشد.
در دهه های اخیر به تدریج این وسیله در حال تکامل است و تحقیقات زیادی روی بهبود آن انجام شده است. متوسط ضریب سر خوردن یا Glide Ratio بال‌جامه های متداول 2.5 به ۱ است. یعنی به ازای هر یک متر که عمودی پایین می آید، میتواند 2.5 متر افقی به جلو برود. با این حساب اگر چترباز حدوداً در ارتفاع ۵۰۰۰ متری از هواپیما و یا هلی کوپتر رها شود، با این وسیله میتواند قبل از رسیدن به زمین ۱۲ کیلومتر به جلو برود. در فیلم زیر پارامترهای پرواز با این وسیله ثبت شده است. ضریب سر خوردن در سمت چپ وپایین نشان داده میشود.
وسیله دیگری به نام Wingpack فقط یک بال ثابت است که بدون اینکه موتور محرکی داشته باشد، به پشت چترباز متصل میشود. با این وسیله میشود به متوسط ضریب سر خوردن ۶ به ۱ هم رسید. به نقل از ویکیپدیا، در سال ۲۰۰۳ فردی با چنین وسیله‌ای در ارتفاع ۹ کیلومتری از هواپیما بیرون پریده بود و توانسته بود از یک طرف کانال مانش، بین فرانسه و انگلیس، به عرض ۳۵ کیلومتر عبور کند و در طرف دیگر کانال فرود آید.
نکته‌ای که کمتر به آن توجه میشود این است که بخشی از افرادی که به این ورزش مبادرت میورزند، طراحانی هستند که میخواهند طرح خود برای بهبود ضریب سر خوردن و یا پایداری بال‌جامه و قابلیت کنترل آن را آزمایش کنند. مسأله فقط لذت بردن از کارهای خطرناک نیست. بلکه برای خیلی از این افراد مهم این است که در عمل دقت محاسبات و صحت طراحی خود را نشان دهند. البته در صورت اشتباه بودن محاسبات و یا پیش آمدن شرایط ناخواسته، حوادث پیش آمده معمولاً مرگبار است. در فیلم زیر چترباز نقطه ای را هدف قرار میدهد. اما برای اینکه با چنین دقتی بتواند به هدف اصابت کند، باید تکنولوژی خاصی برای پایداری بال‌جامه خود بکار برده باشد تا این نشانه گیری قابل انجام باشد.
حدود ۱۰ سال است که بال‌جامه برای مصارف نظامی هم طراحی شده است و Gryphon هم نمونه‌ای قدیمی از آن است که یک تکاور را قادر میکند که با داشتن ۵۰ کیلوگرم بار اضافی، وقتی از ارتفاع ۱۰ کیلومتری از هواپیما بپرد، بتواند ۴۰ کیلومتر درعمق خاک دشمن نفوذ کند. اگر چنین عملیاتی را هواپیما با رها کردن چترباز بخواهد انجام دهد، ممکن است پدافند هوایی فعال شده و مانع کار شود. یا در اثر هشدار رادارها، فرد مهمی که قصد ترورش را دارند به پناهگاه برود و دیگر امکان ترور وجود نداشته باشد. اما استفاده از این بال‌جامه ها این امکان را بوجود می‌آورد که بدون نزدیک شدن هواپیما به محدوده عملیات و بدون اینکه رادارها بتوانند هشداری دهند، عملیات ترور و یا تخریب قابل انجام شود. قصد طراحان نظامی این است که بتوانند بال‌جامه ای طراحی کنند که بتوانند قبل از رسیدن به زمین تا ۲۰۰ کیلومتر در عمق خاک دشمن نفوذ کند. بعضی از طراحان سعی کرده‌اند که با نصب موتورهای جت خیلی کوچک به پایین پای فرد، ضریب سر خوردن را افزایش دهند.
محاسبات نشان میدهد که حتی اگر چنین وسیله‌ای چنان طراحی شود که ضریب سر خوردن به ۱۵ به ۱ هم برسد، باز هنگام رسیدن به زمین، سرعت حرکت افقی حدود ۹۰ کیلومتر بر ساعت خواهد بود. چنین سرعتی در هنگام برخورد با زمین قابل تحمل نیست و بنابراین استفاده از چتر نجات هنگام نزدیک شدن به زمین ضروری است.
مشاهده بعضی از صحنه‌های پرش با بال‌جامه از اینرو مفید است که میشود در کنار شجاعت، میزان دقت محاسبات و تکنولوژی های بکار گرفته شده در این ورزش را هم دید. بعضی از این افراد هم فیلم کار خود را میگیرند و در معرض دید عموم میگذارند تا شاید در بین صنایع نظامی بتوانند مشتری خوبی برای تکنولوژی خود پیدا کنند.