باسمه تعالی

یکی از مشخصات دوره معاصر این است که در ذهن عموم مردم تصویری اغراق آمیز از آنچه واقعاً می‌شود به عنوان دانش بشری حساب کرد، وجود دارد. فیلم‌های سینمایی مرز تخیل و واقعیت را برای عوام و حتی بسیاری از فرهیختگان مخدوش کرده اند. ادعاهای به ظاهر علمی هم به این قضیه کمک کرده اند. ادعاهایی مانند بوجود آوردن خلقت مصنوعی در آینده نزدیک، سفرهای فضایی و امثال آن، باعث شده که مردم درک مخدوشی از وضعیت علوم بشر داشته باشند. یکی از زمینه‌هایی که در این وبلاگ سعی میکنم دنبال کنم، این است که سئوالهایی که در ظاهر ساده به نظر می آیند، ولی هنوز کسی قادر به جواب دادن آن نیست را بیاورم. یکی از این موارد حساب کردن طول خطوط ساحلی کشورهاو مرزهای آن‌ها است.

احتمالاً برای کسی که اولین بار با این موضوع برخورد کند، مطلب خیلی ساده و بدیهی به نظر بیاید. اما قضیه به این سادگی هم نیست. به عنوان نمونه سایت سیا طول خطوط ساحلی ایالات متحده آمریکا را ۱۲۳۸۰ مایل آورده، اما در تحقیقات دیگری این مقدار را 29093 مایل برآورد کرده اند. اما برآورد آژانس مدیریت امور اقیانوس آمریکا در تحقیقات دیگری طول سواحل آمریکا را 95471 مایل حساب کرده است.

دلیل اینکه این برآوردها با هم این‌قدر متفاوت است، این است که اولاً همه خطوط ساحلی خط مستقیم نیستند، و دوماً باید دید هرکسی با چه دقتی میخواهد طول این خطوط را حساب کند. همانطور که در عکس زیر مشخص است اندازه طول خطکشی که بخواهیم با آن طول خطوط ساحلی را حساب کنیم، تعیین کننده عدد نهایی است. وقتی هم که طول خط کش را کوچک فرض کنیم، باید در مورد اینکه چه جزئیاتی را باید در نظر گرفت و از کدام جزئیات صرفنظر کرد، تصمیم بگیریم. اگر همه جزئیات را بخواهیم لحاظ کنیم، طول هر خط ساحلی را باید بینهایت فرض کنیم. این لینک در این مورد بیشتر توضیح میدهد.

british coastline

البته این موضوع، مطلب شناخته شده‌ای است و به پارادوکس خطوط ساحلی معروف است. بطور خلاصه بشر توان اندازه‌گیری طول خطوط ساحلی بطور دقیق را ندارد. هنوز هم توافق جمعی و اجماع جهانی برای روش اندازه‌گیری تقریبی، و اینکه چه جزئیاتی در اندازه‌گیری لحاظ بشود و یا نشود، بدست نیامده است.

coastline

همانطور که در عکس فوق مشخص است، جزئیات بسیاری در طول ساحل وجود دارد که اندازه گیری آن ضروری نیست. به علاوه این جزئیات بطور دائم در حال تغییر است و اگر بخواهیم همه آنها را لحاظ کنیم، هیچوقت به یک عدد ثابت برای طول خط ساحلی نخواهیم رسید.

وقتی توان بشر برای مسائلی به این سادگی این قدر محدود است، باید در باور کردن ادعاهایی مانند کشف چگونگی خلقت و نحوه تکامل موجودات، تجدید نظر اساسی کرد. وقتی بشر نمیتواند طول یک خط ساحلی را که جلوی چشم همه است اندازه بگیرد، چطور میشود ادعاهای اندازه گیری سن زمین و زمان انقراض موجودات ماقبل تاریخ را باور کرد؟