باسمه تعالی

این روزها خبرهای متعددی درباره عزم ایران در توسعه قدرت دریایی خود به گوش میرسد. اما به نظرم میرسد که نکته‌ای در اینجا مغفول مانده و آن این است که لازمه حضور در آبهای بین‌المللی داشتن ناوگانی از کشتیهای تجاری و ماهیگیری است که در همه آبهای آزاد فعالیت کنند.

عبارات زیر را به نقل از جام‌نیوز آورده‌ام تا مقدمه‌ای برای بحث باشد:

باسمه تعالی

اخیرا با پخش خبر مرگ فیدل کاسترو، مطالب زیادی در رسانه‌های دنیا درباره این فرد دیده میشود. در رسانه های ایرانی هم خبرهای متعددی را دیدم که بعضی از آنها اطلاعات غلط و گمراه‌کننده‌ای داشت. لذا بر آن شدم که خیلی مختصر درباره این فرد مطلبی را بنویسم.

در یکی از خبرها چنین آمده بود که او از ۶۳۸ سوءقصد جان سالم بدر برده بود و بخش عمده ای از این سوءقصدها را سازمان سیا برنامه‌ریزی کرده بود. چنین خبری صحیح نیست. چون سازمان سیا نقش اصلی در تربیت این فرد و به قدرت رسیدن او داشته است. کاسترو که متولد سال ۱۹۲۶ بود، در جوانی به دنبال هنرپیشه شدن بود و در چند فیلم هالیوودی ایفای نقش کرده است. اگر در دیتابیس فیلم IMDB به دنبال اسم او بگردید حداقل دو فیلم متعلق به سال ۱۹۴۶ را مییابید که کاسترو در آن بازی کرده است. این حضور در سینما باعث شده که سازمانهای اطلاعاتی غربی او را، با توجه به هیکل و ظاهرش، برای ایفای نقش رهبر یک گروه چریکی مناسب بیابند و برای این کار تربیت کنند.

باسمه تعالی

منابع طبیعی موجود دنیا محدود هستند و روند بیرویه و غیر معقول مصرف آنها و سبک زندگی مصرفی قابل ادامه نیست. این مطلب به تدریج برای همه دنیا در حال روشن شدن است و متفکران و مبتکران زیادی در دنیا هستند که در حال کار بر روی این موضوع هستند که چگونه امکانات اولیه رفاهی زندگی را با کمترین هزینه برای افراد کم‌درآمدتر جامعه میشود فراهم کرد. یکی از این مسائل گرم کردن آب در خانه است که هزینه آن با روشهای معمول استفاده از سوخت فسیلی و یا برق بالا است. وجود آب گرم در خانه کمک مهمی در استحمام و بهداشت و سلامت افراد و علی‌الخصوص کودکان میکند. بنابراین طراحان زیادی سعی کرده اند که آبگرم‌کن خورشیدی طراحی کنند که با کمترین هزینه بتواند این مشکل را حل کند.

باسمه تعالی

فرض کنید باغی داریم که درختانی با میوه‌های رسیده و شاداب دارد. زیر درختان هم علف های سبزی روئیده است. حالا اگر یک گوساله را در این باغ بیاوریم، اولین چیزی که توجهش را جلب میکند و مشغول به خوردن آن میشود، علفهای روی زمین است. خوردن علفها از نظر گوساله درست‌ترین کار محسوب میشود. شاید او پیش خود فکر کند که چرا دیگران چنین فرصتی را مغتنم نشمرده‌اند و علفها را قبل از او نخورده‌اند.

فرض کنید علاوه بر گوساله، یک میمون را نیز در این باغ رها کنیم. این میمون اصلاً به علفها توجه نمیکند و دنبال رقابت با گوساله هم نیست. بلکه میوه‌های روی درخت میتواند توجه او را جلب کند. بنابراین از درختها بالا می‌رود و از این شاخه به آن شاخه میپرد و میوه میچیند. از نظر میمون هم کار خودش حکیمانه ترین کار است و حتی ممکن است در دل خود به گوساله بخندد که با وجود این همه میوه، علفها او را سرگرم کرده‌اند.

اگر یک گربه هم وارد باغ شود، چیزی که توجه او را جلب میکند، موشهایی هستند که در زمین لانه کرده‌اند و یا آشیانه پرندگانی است که بر روی درختها هستند. گربه نه کاری به علف دارد و نه میوه‌ها توجهش را جلب میکنند. شاید او هم پیش خود فکر کند که چرا دیگران با وجود این همه گوشت و پروتئین، خود را مشغول گیاه خواری کرده‌اند.

استدلال هر کدام از این موجودات برای توجیه کاری که میکنند درست است. مساله این نیست که کار یک موجود درست و کار دیگری غلط است، بلکه لازمه اینکه علف خوردن برای یک موجود توجیه پذیر باشد این است که او گاو باشد. و یا لازمه شکار کردن موشها و گنجشکها این است که آن موجود گربه باشد.

اگر یک آدم وارد باغ شد و او هم مثل گاو سرش را پایین انداخت و علف خورد، نباید از او سئوال کرد که آیا نفس علف خوردن صحیح است یا نه. قطعاً دلایل فراوانی برای این کار میتوان جور کرد. مثلاً می‌شود خواص غذایی و درمانی علفها را شمرد و یا استدلال کرد که خوردن علفها روشی برای کنترل آن‌ها است. بلکه باید سئوال کرد که چرا آن آدم خودش را گاو فرض میکند.