باسمه تعالی

در سالهای گذشته خبرهای زیادی از پیشرفت صنعت ساخت زره های تانک منتشر شد. از جمله خبر دستیابی به تکنولوژی ساخت زره‌های مایع Shear Thickening Fluid و یا STF حدود ۲ سال پیش شنیده شد.اما در ماههای گذشته چند بار خبر تمایل ایران به خرید تانک T-90روسی پخش شد. بعد از آن ماه گذشته امیر پوردستان اعلام کرد که خرید تانک T-90منتفی شد و در ایران ظرفیت تولید چنین تانکهایی موجود است. اما دوباره در اخبار دیروز دیدم که ایشان گفته که مقدمات خرید این تانک در حال انجام است.

پس از اینکه ماه گذشته ایران اعلام کرد که دیگر تمایلی به خرید تانک از روسیه ندارد، مصاحبه‌ای با Igor Korotchenko مدیر مرکز تحلیل تجارت جهانی اسلحه در مسکو و آقای Kozyulin مدیر مرکز روسی تحقیقات سیاسی، خواندم که در آن این دو نفر نکاتی را درباره تولید تانک در ایران بیان کرده بودند که ذکر آن جالب توجه است.

ایشان چنین بیان کرده بود که ایران توان تولید تانک با تکنولوژی تی ۷۲ را دارد. تانکهای ذوالفقار هم در‌واقع نسخه ایرانی این تانک هستند و حدود 150 عدد آن تولید و بکار گرفته شده است. اما برای تولید تانک تی ۹۰، ایران به کارخانه ای مانند Uralvagonzavod نیاز دارد که چنین کارخانه ای را ایران ندارد.

برای تولید موفق تانک به چیزی بیش از چند دانشمند برجسته و چند اختراع نیاز است. تولید تانک نیاز به یک مکتب فنی و فکری دارد که نسل در نسل کارشان تولید تانک باشد. چنین چیزی را در دنیا به راحتی نمیتوانید پیدا کنید. حتی هند هم نتوانسته خودش تانک جنگی طراحی کند و محصولات روسی را فقط مونتاژ میکند. ایرانیها میتوانند از چین کمک تکنولوژیک بگیرند. اما راه تولید تانک وجود مکتب فکری و فنی است که هنوز در ایران چنین چیزی بوجود نیامده است و تشکیل آن به دهها سال وقت نیاز دارد.

جمع‌بندی این دو نفر این بود که هر چند ایران متخصصین نظامی دنیا را بارها شگفت زده کرده است، اما بعید است که گزینه تولید داخلی تانک با تکنولوژی جدید را پیگیری کند. چون در حال حاضر این امکان وجود ندارد.

هر چند تشکیل و توسعه مکتب طراحی نظامی تنها گزینه معقول برای ایران در بلند مدت است، شخصاً فکر میکنم اینکه دوباره ایران گزینه خرید خارجی را دنبال میکند، دلیلی غیر از توان فنی داشته باشد. شاید در مقطع جاری که دنیا شرایط بحرانی را طی میکند، فرصت کافی برای برنامه‌ریزی تولید داخلی وجود نداشته باشد و تهیه تجهیزات نظامی آماده در اولویت باشد.

در حال حاضر عربستان به همراه ۱۹ کشور دیگر در شمال این کشور مشغول مانور تندر شمال هستند تا در موقع لزوم بتوانند در عملیات زمینی در سوریه نقشی ایفا کنند. ترکیه عملاً تعرضاتی به خاک سوریه داشته است. اسرائیل هم مانورهای نظامی انجام میدهد تا برای درگیری در لبنان و سوریه و غزه آماده باشد. هند و نپال هم رزمایش آمادگی برای درگیری با چین را دنبال میکنند. چین هم رزمایش هایی در دریای جنوب انجام میدهد. کره جنوبی و آمریکا هم بزرگترین رزمایش های خود با حضور نزدیک به ۳۰۰ هزار نیروی نظامی را برای آمادگی حمله به پیون‌یانگ انجام داده‌اند که عکس‌العمل کره شمالی را به همراه داشته و رهبرش اجازه استفاده از تسلیحات اتمی را به ارتش خود داده است. ویتنام و تایلند هم رزمایش مشترکی را برگزار کرده‌اند و در مقابل آن‌ها چین و کامبوج هم با انجام رزمایش قدرت نظامی خود را به رخ کشیده اند. تایوان هم در ماه گذشته مانورهای بزرگی را انجام داده است. وضعیت در مرزهای روسیه و اوکراین هم تنش آمیز است و هر دو طرف برای درگیری آماده میشوند. اخیراً در اکثر کشورهای اروپایی مانورهای نظامی تحت عنوان مقابله با حمله روسیه انجام شده است. حتی کانادا هم به انجام مانور در مناطق قطبی دست زده است. در آمریکا نیز مانورهایی تحت عنوان مقابله با حوادث طبیعی خیلی سخت انجام شده است که در‌واقع پوششی برای آمادگی شرایط بعد از جنگ اتمی است.

در مجموع حدود ۱۲۰ کشور دنیا در حال برگزاری رزمایش و یا آمادگی برای شرایط غیر قابل انتظار هستند. خود همین مطلب نشانه این است که همه نگران خارج شدن اوضاع دنیا از کنترل و بهم ریختگی آن هستند. در ایران هم هرچند جنگهای نیابتی به عنوان تهدید اصلی مطرح میشود، حجم و سرعت فعالیتهای نظامی خبر از آماده شدن برای تهدیدات بزرگتر دارد.

 در خاتمه اگر به تکنولوژی های زره تانک علاقه دارید و مایل هستید اطلاعات دقیقتری درباره این تکنولوژیها و مقایسه آنها بدست آورید، کتاب زیر را توصیه میکنم. این کتاب را مبتوانید از طریق تورنت بدست آورید.

Armour: Materials, Theory, and Design By Paul Hazell, 2015