باسمه تعالی

سه روز پیش تلاش ناسا، سازمان فضایی آمریکا، برای ارسال محموله ای به ایستگاه فضایی توسط موشک SpaceX بار دیگر با شکست مواجه شد. اکتبر سال گذشته، ارسال محموله توسط موشک Orbital-ATK Antares نیز ناموفق بود و این موشک همان لحظه شروع پرتاب منفجر شد. در ماه آوریل امسال نیز محموله ای که توسط موشک Progress روسی قرار بود ارسال شود، به مقصد نرسید و این موشک پس از پرتاب از کنترل خارج شد. محموله بعدی قرار است چند روز دیگر با یک موشک روسی دیگر ارسال شود.

شرکت SpaceX که داعیه این را داشت که موشک هایی را طراحی کرده که میتوانند پس از پرتاب به فضا، در زمین فرود آیند و مجددا مورد استفاده قرار گیرند، هر سه پرتاب اخیرش با شکست مواجه شده است. اکثر شکستهای موشکهای این شرکت و دیگر موشکها در همان مراحل اولیه پرتاب رخ داده است و خود همین مطلب علاوه بر اینکه حاکی از پیچیدگی مهندسی پرتاب موشک است، از ابتدائی بودن تکنولوژی بشر در این زمینه خبر میدهد.

متاسفانه فیلم های سینمائی هالیوودی و همچنین بازیهای کامپیوتری، یک واقعیت مجازی را در ذهن بشر معاصر ایجاد کرده و اکثر مردم برداشت به شدت اغراق آمیزی از توان بشر در زمینه تکنولوژی های فضایی دارند. این تصورات اغراق آمیز را نه فقط در ذهن عوام، بلکه در بین اساتید دانشگاه و حتی علمای حوزه هم میتوان یافت. بعضی ها واقعا فکر میکنند که بشر در سیارات مجاور ترمینال های فضائی درست کرده و مرتب به آنها رفت و آمد میشود.

بنابراین بهتر است چند موضوع در اینجا توضیح داده شود:

اول: ایستگاه فضایی یا ISS در مداری در ارتفاع حدود 350 کیلومتری زمین در حال گردش است. و بنابراین داخل محدوده جو زمین محسوب میشود. فضانوردانی که از ایستگاه فضایی خارج شده اند و بیرون آن گردش کرده اند، گزارش کرده اند که پس از بازگشت به ایستگاه، لباسهای آنها بوی خاصی میگیرد. این به این معنی است که هنوز در آن ارتفاع خلاء مطلق نیست.

دوم: لایه محافظ مغناطیسی زمین که بعضی ها آنرا با نام ون آلن میشناسند، از حدود هزار کیلومتری شروع میشود و چند ده هزار کیلومتر قطر دارد. در حال حاضر هیچ تکنولوژی که بتواند انسان را در برابر تشعشعات شدید و کشنده این لایه، هنگام عبور از آن حفظ کند، وجود ندارد. قطعا چنین تکنولوژی 50 سال پیش نیز وجود نداشته است و اگر وجود داشت، در این 50 سال نمیشد آنرا مخفی نگه داشت و بالاخره در بین مقالات علمی میشد ردی از آن را پیدا کرد. فیلمهایی هم که از راه رفتن بشر بر روی کره ماه وجود دارد، بوضوح در استودیو تهیه شده و اشتباهات فراوانی در ساخت آن وجود دارد. بنابراین قدم گذاشتن بشر بر کره ماه و سفرهایی فضائی به کرات دیگر، فقط یک افسانه هالیوودی است و هیچوقت چنین چیزی رخ نداده و در آینده قابل پیش بینی نیز رخ نخواهد داد.

نشانه این مطلب هم این است که دهها سال است که نه آمریکا و نه کشور دیگری در زمینه ارسال بشر و یا حتی موجودات زنده دیگر به خارج از جو زمین اقدام عملی نکرده است. البته هر چند وقت یکبار سیاستمداران زیرک درباره چنین پروژه هایی تبلیغ میکنند و بعد به دلیل اینکه صرف این بودجه در جایی دیگر اولویت بیشتر دارد، پروژه را بایگانی میکنند.

سوم: برای پرتاب هر موشک به مقصد ایستگاه فضائی و یا هر موشک ماهواره بر دیگر، ماهها برنامه ریزی میشود و همه چیز قبل ار پرتاب مورد بازبینی قرار میگیرد. شکست هر پرتاب موشک، هزینه سنگینی برای اعتبار ناسا و شرکتهای طرف قرارداد دارد. با این حال شاهدیم که در قرن 21 و سال 2015 هنوز درصد بالایی از این پرتابها ناموفق هستند.

پرتاب موشکهای بالستیک بین قاره ای یا به اصطلاح Intercontinental Ballistic Missiles که تا حدود هزار کیلومتری ارتفاع میگیرند، از نظر فنی حداقل هم تراز پرتاب موشکهای ماهواره بر است و برای پرتاب هر یک آنها باید به همان اندازه برنامه ریزی و بازبینی انجام شود. جایگزینی سوخت مایع با سوخت جامد تنها عاملی نیست که سرعت آماده شدن برای پرتاب را تعیین میکند. بلکه صحت و دقت سیستمهای کنترل پرواز و سلامت تمام اجزاء موشک باید بازبینی شود. بنابراین این تصور که آمریکا و یا روسیه میتوانند با فشار یک دکمه، بارانی از موشکهای قاره پیما را بر سر حریف بریزند، ناشی از جنگ روانی است و نمیتواند صحیح باشد.

قبلا در مقاله دیگری توضیح داده ام که در مورد این سیستم های delivery اغراق شده و اینها نمیتوانند کارآیی ادعایی را داشته باشند. موشکهای قاره پیما هیچگاه در هیچ جنگی استفاده نشده اند و عملا کارآیی آنها تست نشده است. وقتی هر سه مورد ارسال محموله توسط موشکهای ماهواره بر ناسا به ایستگاه فضایی، در همان لحظات اولیه، پشت سر هم شکست میخورد، میتوان با اطمینان ادعا کرد که احتمال عدم موفقیت و انفجار موشکهای بالستیک قاره پیما که بعضا برای بیش از ده سال در سیلو آماده شلیک باقی میمانند و زنگ میزنند، باید به مراتب بالاتر باشد.