بحثی درباره شبهاتی که در مورد قرآن مطرح میشود

با سلام و عرض تشکر از عنایت شما،
مورد اشاره در قسمت آخر تحدی قرآن به آوردن یک سوره مثل سوره های قرآن بود.
کتابهایی مانند آنچه که اسم آنرا آوردم، صدها مطلب بی اساس دارند که اگر آدم بخواهد یکی یکی جواب آنرا بدهد، مطلب طولانی میشود.
اما حکمت بی اساس بودن آنها شبیه به هم است.
بنابراین فکر کردم بهتر است آنها را دسته بندی کنیم تا نحوه جواب دادن مشخص تر باشد.

ضمن عرض سلام،
از توجه و عنایت جنابعالی به این وبلاگ متشکرم

با سلام،
از لطف و عنایت جنابعالی کمال تشکر را دارم

با سلام،
از عنایت شما به این وبلاگ متشکرم

با سلام،
از لطف جنابعالی متشکرم.
انشاءالله که چنین باشد و همه ما مشمول رحمت رب جلیل باشیم

ضمن عرض سلام،
بحث دقیق و مستدل مال جایی است که شبهه دقیق باشد. به عنوان نمونه وقتی دکتر سها دیوان حافظ و سعدی را بهتر از قرآن میداند، در حالیکه خود حافظ اعتراف میکند که:
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ --- هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم
این یعنی که این آقا اصلا نه قرآن را خوانده است و نه دیوان حافظ را.
وقتی نویسنده کتاب از چنین سطح سوادی برخوردار است، آیا انتظار دارید کسانی که دنبال حرفهای سخیف او میروند، حوصله داشته باشند هزار صفحه پاسخ مستدل و مفصل به آن را بخوانند و در نهایت آمنا و صدقنا بگویند؟
بسیاری از این مواردی که مطرح شده، در حالی بیان شده که گوینده از فاسد بودن مقدمات طرح شده مطمئن بوده است. به علاوه مطمئن بوده که جامعه هدف او کسانی هستند که توان مراجعه به متون دینی و راستی آزمایی چنین ادعاهایی را ندارند. بلکه فقط به این دلیل چنین مطالبی مطرح شده که جامعه هدف اساسا هوس مراجعه به متون دینی را نکنند.
شخصا تجربه یک عمر بحث کردن با چنین افرادی را دارم و به این نتیجه رسیده ام در جایی که طرف مقابل از فاسد بودن مقدمات شبهه و مخدوش بودن استدلال آگاهی کامل دارد، هیچ فایده ای در ارائه دلیل و اثبات دروغ بودن این حرفها قابل تصور نیست. چون خود طرف بهتر از آدم به این مطلب واقف است و فقط این حرفها را میزند تا آدم را لبریز از شک کند.
بلکه باید به طرف مقابل فهماند که آنها هم مانند دیگران خواهند مرد و باید در صحنه قیامت پاسخگوی دروغ های خود باشند و در برابر اعمال خود مسئول هستند.

تاریخ پر است از افرادی که حرفهای خود را به عنوان حدیث اهل بیت غالب کرده اند. اخیرا هم علامه عسگری صدها محدثی که نام آنها در کتابها ذکر شده بود، را شناسائی کرده که اساسا وجود خارجی نداشتند. بنابراین اینکه کسی برود و از کتابهای بی اعتبار و عوامانه حدیثی بیرون بکشد و به عنوان اجماع علمای اسلام غالب کند، قطعا شیطنت است.
آیه ای که درباره ذالقرنین ذکر کردم میگوید وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِي عَيْنٍ حَمِئَةٍ یعنی ذالقرنین چنین پنداشت که خورشید در چشمه ای که غرب موقعیت او بود غروب کرده است.
اصرار شما عجیب است. اول سعی میکنید مطلبی را لجن مال کنید و بعد از موضع بالا شروع به تحقیر میکنید که چرا چیزی که لجن مال است را قبول میکنیم.
اینکه آدم بخواهد با عقاید توحیدی از طریق کتابهای دشمنانش آشنا شود، قطعا راه به جایی نخواهد برد. چون این دشمنان علاوه بر دروغگویی، بیسواد هم هستند.
فرض شما در مورد من هم غلط است. چون عمری را با کسانی تلف کرده ام که همین روش و طرز فکر دکتر سها را داشتند.

جواب مفصلتر را در یک پست جدید آورده ام.
آن کسی که این دروغ را به شما گفته، این را میدانسته که امثال شما اهل این نیستید که خود تحقیق کنید و مطلب را راستی آزمایی کنید. اهل این هم نیستید که کتاب لغتی مانند المقاییس را بردارید و ببینید معنی هر کلمه آیا همان است که آدم بیسوادی مانند دکتر سها گفته یا نه.
اولا در قرآن هیچ کجا پیدا نمیکنید که گفته باشد خورشید به دور زمین و یا زمین به دور خورشید میگردد. بلکه در چند جا (مانند انبیاء 33) گفته که هر کدام اینها در مسیری تعیین شده حرکت میکنند. از نظر فیزیکی هم این مطلب درست است. اینکه آدمها زمین را در حرکت به دور خورشید فرض میکنند، فقط یک مدل فیزیکی است که برای آدمها کاربرد عملی دارد. اگرنه علمی بخواهیم تشریح کنیم باید بگوییم که هر کدام این اجرام یک مسیر حداقل 3 بعدی را در فضا دنبال میکنند. حاصل جمع دو حرکت پیچیده 3 بعدی را، از دید ما میشود با یک حرکت شبه دورانی در یک صفحه مدل کرد.
اگر قرآن گفته بود که زمین به دور خورشید میگردد، از نظر علم فیزیک یک ایراد محسوب میشد و آنوقت میشد ادعا کرد که قرآن وحی نیست.
اما در مواردی مانند نسبت دادن طلوع به خورشید، نمیتوان نتیجه گرفت که قرآن خورشید را در حرکت به دور زمین فرض کرده. همین الان که همه علمای فیزیک که این مطلب را میدانند، وقتی بخواهند با دیگران صحبت کنند، در جمله خود طلوع و غروب را به خورشید نسبت میدهند. چون هم آن علمای فیزیک و هم مخاطب آنها میدانند که وقتی از طلوع و غروب خورشید حرف میزنیم، قصد تشریح علمی نداریم، بلکه مطلب را از دید کاربرد عملی که برای ما دارد، داریم بررسی میکنیم.

اگر این کتاب علمی بود و برای شبهات آن دلیل آورده بود، حرف جنابعالی درست بود. اما در همه موارد دکتر سها سعی کرده از بی اطلاعی خوانندگان و سطحی نگری آنها سوء استفاده کند. او مطمئن بوده که خوانندگان کتاب او کسانی هستند که حوصله و توان تحقیق مستقل را ندارند.
بنابراین دسته بندی که در این مقاله آورده ام برای همه موارد آن صادق است.
اگر جنابعالی مورد مشخصی از شبهات هست که آنرا وارد میدانید، بفرمایید تا در حد توان پاسخ بدهم.

ضمن عرض سلام و تشکر از عنایت جنابعالی،
اولا این اسم مستعار است و حداقل من از نام و مشخصات واقعی نویسنده اطلاعی ندارم. مطالبی که عرض کرده ام بی استدلال نیست. به عنوان نمونه شبهه ای مانند بی محتوا بودن، اصلا در هیچ محکمه علمی قابل طرح نیست و نمیشود آنرا حتی شبهه به حساب آورد. چون مبنای علمی برای اندازه گیری با محتوا و یا بیمحتوا بودن وجود ندارد.
مقایسه قرآن با دیوان حافظ و سعدی هم فقط برای کسی شبهه ایجاد میکند که نه قرآن را خوانده باشد و نه دیوان حافظ و سعدی را.
متاسفانه تصور عموم این است که جوابیه مستدل لزوما باید طولانی باشد. ایراد کار مردم هم این است که وقتی ببینند جوابیه ای طولانی است، بیخیال میشوند و آن شبهه را ول میکنند و دنبال شبهه دیگری میروند.

ضمن عرض سلام،
از لطف و عنایت جنابعالی متشکرم و آرزوی سلامتی و توفیقتان را دارم

با سلام،
عوام بودن همین است دیگر! اینکه آدم به عقل خودش اعتماد نکند و دنبال آن باشد که آنچه را بقیه تایید میکنند قبول کند و آنچه را که به آن میخندند، او هم بخندد. این دقیقا تعریف عوام بودن است.
امثال راسل و سارتر در عالم فلسفه کودکی بیش نیستند. داوکینز هم فقط یک کمدین است و من او را خوب میشناسم.
توصیه میکنم شما بیشتر به عقل خودتان اعتماد کنید و به جای اینکه منتظر باشید دیگران صاحب نام صحت و سقم چیزی را تایید کنند، خودتان آنها را بافکر خود بسنجید. آنوقت خواهید یافت آن افراد صاحب نامی که اعتباری برای آنها قائل بودید چندان هم با اعتبار نیستند.

ای کاش یک بار به چشم عقل کتابتونو مطالعه کرده بودین

ضمن عرض سلام،
از آن جهت که جواب طولانی تر از آن شد که بشود در قسمت نظرات آورد، انشاءالله بزودی آنرا به عنوان یک پست جدید خواهم آورد

ضمن عرض سلام و تشکر از عنایت جنابعالی
قبل از شروع بحث این نکته را یادآور می‌شوم که محدودیت زبان بشری را باید همیشه در نظر داشت. بشر فقط برای مفاهیم و اشیایی کلمه درست میکند که در زندگی روزمره با آن‌ها سروکار دارد و معمولاً همین کلمات را به مفاهیم کلی‌تر تعمیم میدهد. کلمه آسمان هم یکی از همین کلمات است. ما به جو بالای زمین آسمان میگوییم، به کل ستارگان و کهکشانها آسمان میگوییم، و همچنین برای همه عوالم غیر مادی هم این کلمه را بکار میبریم.
در آیه ۱۲ سوره طلاق برای مشخص کردن اینکه منظور کدام آسمان و زمین است، قید يتنزل الامر بينهن را بکار برده است. برداشتم این است که منظور آسمانها در این آیه باید ناسوت و ملکوت و جبروت و لاهوت وامثالهم باشد. چون تنزیل امر الهی از طریق این آسمانها است.
ما که در دنیای مادی و یا ناسوت هستیم، میتوانیم این عالم را به زمین و آسمان تقسیم کنیم. یعنی آنچه را که روی آن ایستاده‌ایم زمین و هرچه فوق آن قرار دارد را آسمان فرض کنیم. آیه مذکور یادآور می‌شود که در همه عوالم چنین تقسیم‌بندی قابل انجام است. یعنی اگر به عالم ملکوت هم برویم، باز قابل تقسیم به یک زمین و آسمان است.
در تفسیر المیزان در شرح این آیه حدیثی را نقل کرده که مؤید همین مطلب است.
در بحث اینکه زمین قبل از آسمان خلق شده و یا آسمان قبل از زمین، باز باید اول مشخص کنیم کدام زمین و کدام آسمان منظور بحث است. اگر منظور از زمین همین کره زمین باشد، طبیعتاً اول کره تشکیل میشود و بعد جو آن به عنوان آسمان شکل میگیرد. اگر منظور از آسمان ستارگان کهکشان باشد، طبیعتا اول آسمان شکل میگیرد و بعد سیاره زمین امکان وجود مییابد.
قرآن در تبیین این مفاهیم با قیود گوناگون این‌ها را از هم تفکیک کرده است. اما متأسفانه چند عامل باعث می‌شود که این مفاهیم مخدوش شوند:
۱- درک ضعیف عمومی از کلمه و کلام، حتی در بین عرب زبانها و حتی در بین ادبای عرب
۲- مخلوط کردن قصه های رایج بین مردم با آنچه که قرآن گفته
۳- تحلیل مطالب قرآنی بر اساس تئوری‌ها و فرضیات علمی هر دوره
۴- محدود کردن مفاهیم قرآن به شان نزول و اینکه در چه شرایطی و چه زمانی آن آیات نازل شده اند.

ضمن عرض سلام،
آیه ۴۹ سوره ذاریات ادعا نکرده که زوجیت تنها فرم خلقت است. بلکه با من کل شیء شروع میشود که محدودیت حکم را میرساند. اگر آیه با من شروع نمیشد، شاید میشد ادعا کرد که منظور این است که همه چیز به صورت زوجیت خلق شده است.
معنی آن این است که الگوی زوجیت را در هر زمینه ای میتوان یافت. علاوه بر اینکه در بین مخلوقات میتوان موجودات بسیاری یافت که بر اساس زوجیت تناسل دارند، در بین اشیا دیگر مانند ابرها هم میتوان این الگو را مشاهده کرد. این الگو را حتی به زمين و آسمان، شب و روز، خشكى و دريا، خورشید و ماه، و انس و جن هم میشود تعمیم داد.
در مورد دوم آیا فکر میکنید که مردم قدیم ارزش منی را در تولید مثل نمیدانستند و علم جدید آمده و ثابت کرده که مایع باارزشی است؟
قطعا چنین نیست و همه از قدیم این خاصیت منی را میدانستند، اما از نظر هم مردم قدیم و هم معاصرین این مایع پستی است. نشان آن هم این است که هیچکس نمیرود و از پدر خود درخواست کند که مقداری از منی اش را به او بدهد تا به عنوان تبرک نگاه دارد. با اینکه همه میدانند که همان منی علت خلق آنها بوده است.
فرض کنید یک پدر دستمالی حاوی منی خود را به فرزندان ارائه کند، طبیعتا فرزندان از چنین رفتاری مشمئز میشوند. همین مطلب کافی است که نشان دهد که منی هنوز هم در نظر مردم پست است. علم جدید چه چیزی را عوض کرده است؟
این هم شد شبهه؟؟؟؟؟

ضمن عرض سلام تشکر از عنایت جنابعالی به وبلاگ
قبل از ورود به بحث ذکر یک نکته مفید است: از زمان ارسطو چهار علت برای هر پدیده ذکر کرده اند، مادی و صوری و فاعلی و غایی. علت مادی همان چیزی است که باعلم تجربی میشود درباره ان بحث کرد. مثلا فرض کنید که مادر یک بچه برادر بزرگترش را میفرستد که برای ان بچه بستنی بخرد. آن بچه میتواند بگوید که علت خرید بستنی پول بود. در حالیکه علت فاعلی همان برادر بزرگترش بود و علت غایی این بود که مادر میخواست آنها را خوشحال کند.
علت مادی اینکه جو بالای زمین و همچنین گردش منظومه های شمسی و کهکشانها به فرم کنونی حفظ شده اند، همان نیروهای اصلی مطرح شده در فیزیک، مانند نیروی الکترومغناطیس و جاذبه هستند. در اینکه این نیروها را به ستونهایی که نمی بینیم تشبیه کنیم، هیچ مانعی نیست و این تشبیه مجاز است. البته خطوط میدان مغناطیس زمین را اگر رسم کنیم، واقعا به ستونهایی که از قطبین خارج شده شبیه است.
آیه مذکور علت فاعلی این پدیده را خدا معرفی میکند. یعنی صرفنظر از اینکه با چه وسیله ای خدا این کار را میکند، فاعل این کار خدا است. این هم ناقض علت مادی فیزیکی نیست.
در مورد دوم علت مادی روشن شدن زمین در روز خورشید است و آیه اول سوره شمس نیز به خورشید و گستردگی نور آن قسم خورده است. اما نور خورشید میتوانست به قدری باشد که شدت نور کورکننده باشد و یا آنقدر کم باشد که نتواند چیزی را روشن کند. پس این حالت تعادل که نور به اندازه ای باشد که آدمها بتوانند همه چیز را روی زمین واضح ببینند، قابل این هست که با اسم مستقلی شناخته شود. در مورد شب هم همین قضیه صادق است. یعنی امکان این بود که در اثر شدت نور خورشید و شکست نور، پدیده ای مانند شفق قطبی رخ دهد و شب تاریک نباشد و امکان آسایش وجود نداشته باشد. بنابراین اسم گذاری روز به حالتی که تعادل نور به قدری است که بشود به وضوح همه چیز را دید و اسم گذاری شب به حالتی که همه چیز پوشیده و تاریک باشد، معقول است.
در هر حال تعبیر برملا شدن همه چیز در روز ناقض علت مادی آن که خورشید باشد نیست.

روشن و روان بودن قرآن به این معنی نیست که حتی اگر با چشم بسته به آن نگاه شود، میشود همه جزئیات را دید. مغلطه ای هم در کار نیست.
اینکه در سوره مذکور در آیه اول خورشید را ذکر کرده و بعد در آیه سوم به روز و برملا شدن همه چیز در روز اشاره کرده، برای این است که یادآور شود که خورشید تنها عامل این پدیده نیست و یک نظم مهندسی شده درکار است تا این نور خورشید بتواند به پدیده روز در زمین منجر شود. کجای این حرف مغلطه است؟
ما هیچ چاره ای نداریم جز این که به نظام علی و معلولی معتقد باشیم، چون در غیر اینصورت اصلا نمیتوانیم چیزی به نام علم را تعریف کنیم. اگر به اتفاق معتقد باشیم، مفهوم علم اصلا نمیتواند وجود داشته باشد. چون علم یعنی پیدا کردن رابطه پدیده ها. علم یعنی اینکه هیچ چیزی اتفاقی رخ نمیدهد.
اینکه انتظار داشته باشیم که وحی الهی فقط در حد درک ما از جهان حرف بزند و فقط علل مادی را ذکر کند، صحیح نیست. کسی که چنین انتظاری دارد، اصلا نیازی به این ندارد که خود را به زحمت بیاندازد که وحی را بررسی کند.

بحث شق القمر بحث مجزایی است و درباره اینکه آنچه که در سوره قمر گفته شده با معجزه معروف به شق القمر فرق دارد، در پستی جداگانه توضیح داده ام.

ضمن عرض سلام،
در مقاله ای مجزا تحت عنوان چرا حرفی از گردش زمین به دور خورشید در قرآن نیست؟
در این باره بحث کرده‌ام.
اما در این مقاله فقط به دسته بندی نوع شبهات پرداخته‌ام. وقتی قسمت مهمی از شبهات فقط بر اساس دروغ و یا خرافات رایج بین مردم شکل یافته، احتیاجی نیست که تک‌تک آنها را بررسی کنیم. فقط کافی است بی‌اساس بودن و دروغ بودن آنهارا یادآوری کنیم.

ضمن عرض سلام و تشکر از عنایت جنابعالی
اگر شبهات طرح شده در آن کتاب بر اساس صغری و کبری منطقی طرح شده بود، جواب هم باید بر همین مبنا باشد. اما دروغ، ترجمه غلط، استفاده از روایات تاریخی بی‌اعتبار، و امثالهم مبنای تمام شبهات مطرح شده است. وقتی صد مورد میشود پیدا کرد که همه فقط دروغ هستند، احتیاجی به صغری و کبری منطقی چیدن درباره تک‌تک انها نیست.
وقتی درباره نقد قرآن بحث میکنیم، درست است که استفاده از قرآن به عنوان کبری قضیه فایده‌ای ندارد، اما میشود ادعا کرد که هر کس در معجزه بودن آن شک دارد و آنرا کلام بشر میداند، سعی کند که او هم سخنی همردیف قرآن بیاورد.

اول: دلیل ادعای نزول قرآن برای تمام مردم و تمام دوره ها در خود قرآن است: «تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً» و «وَ ما اَرْسَلْناکَ اِلاَّ کَافَّهً لِلنَّاسِ»
دوم: آنچه قرآن در مورد لجوج و لدود بودن اعراب گفته درست است. آنها امکان نداشت به کتابی که به زبان غیر از زبان آنها باشد ایمان بیاورند. اما خدا را شکر که ما آنقدر لجوج نیستیم و حرف حق را از هرجا و هر زبانی باشد قبول میکنیم.
سوم: اشکالی در آخ گفتن نیست.

با سلام،
از لطف و عنایت جنابعالی متشکرم